Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2018

Για τον βαθύ λαϊκισμό του «αντιλαϊκισμού»


Από την «άνοδο του λαϊκισμού στην Ευρώπη και στον κόσμο» μέχρι τον ελλαδικό θρυλούμενο «εθνολαϊκισμό», παρατηρούμε ότι εσχάτως η έννοια του λαϊκισμού είναι εξεχόντως en vogue στις πολιτικές αναλύσεις: έχει καταλήξει να αποτελεί το κυρίως όργανο και εργαλείο πολιτικής ανάλυσης και διάγνωσης στα mainstream, αποδεκτά, «σοβαρά» κανάλια πληροφόρησης και συσχηματισμού του δημοσίου λόγου. Εδώ θα προσπαθήσω να καταδείξω το γιατί αυτός ο περιρρέων «αντιλαϊκισμός» είναι (α) βαθύτατα αντι-πολιτικός, (β) δόλια προπαγανδιστικός, και (γ)... εν τέλει, εντελώς λαϊκιστικός.
Κάθε φορά που ο «λαϊκισμός» του αντιπάλου καθίσταται αντικείμενο επίκλησης, κατ' ουσίαν εκδιπλώνεται υπορρήτως η εξής αφήγηση: η θέση του αντιπάλου είναι «λαϊκιστική» διότι χαϊδεύει αφτιά, βασίζεται σε ψεύδη ή μισές αλήθειες και αποκρύβει τα δεδομένα, δομείται πάνω σε μια διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Αυτό που καθιστά την θέση ή την συμπεριφορά του αντιπάλου «λαϊκιστική» είναι ακριβώς το γεγονός πως αρνείται την αδιαμφισβήτητη αλήθεια της δικής μου πολιτικής πρότασης --δηλαδή, την «πραγματικότητα». Η πολιτική μου θέση δεν είναι μία από τις πολλές ενδεχόμενες πολιτικές θέσεις, την οποία εγώ προκρίνω έναντι των υπολοίπων, δεν είναι ένα «δέον γενέσθαι» ανάμεσα σε άλλα αντιπροτεινόμενα, όχι: η δική μου πολιτική θέση είναι η μόνη σοβαρή, εφαρμόσιμη, «ορθολογική», μετριοπαθής πρόταση. Η δική μου πολιτική τοποθέτηση είναι η πραγματικότητα: αντιτιθέμενες πολιτικές προτάσεις αποτελούν άρνηση ή διαστρέβλωση της πραγματικότητας, ακριβώς επειδή αντιτίθενται στην δική μου--και μόνη--θέση. Αποτελούν λαϊκισμό.
Φυσικά, το παραπάνω αφήγημα δεν αποτελεί απλώς το τέλος της πολιτικής, αλλά την βίαιη θανάτωσή της: τη δολοφονία της. Αν η πολιτική είναι η πάλη για την εφαρμογή διαφορετικών προτάσεων ως προς το συλλογικώς δέον γενέσθαι, αν η πολιτική είναι η μάχη για το τί τελικά θα γίνει, τότε το discourse της συστηματικής καταγγελίας του λαϊκισμού επιχειρεί ακριβώς να εισαγάγει μια απο-πολιτικοποιημένη πολιτική, όπου το παιχνίδι είναι σικέ: το δέον γενέσθαι, καθώς και το τί τελικά θα γίνει, δεν είναι διαμφισβητούμενο: There Is No Alternative, και η μόνη πολιτική είναι η σώφρων παραδοχή αυτής της πραγματικότητας και η υλοποίηση της TINA με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Οι άλλες πολιτικές προτάσεις δεν είναι άλλες πολιτικές προτάσεις: είναι απλώς ένα ψέμα, απλώς μια άρνηση της πραγματικότητας, απλώς μια δημαγωγία που παριστάνει πως αγνοεί τα δεδομένα. Το πολιτικό πεδίο γίνεται απλώς ο χώρος της εφαρμογής του... πεπρωμένου, και της εξουδετέρωσης των λαϊκιστικών οχλήσεων σε αυτό.



Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2018

Το καμπανάκι δεν χτυπά μόνο για τις Τράπεζες

Το τελευταίο εξάμηνο -και κυρίως από τις αρχές Μαΐου- το ΧΑΑ έχει υποστεί μια σημαντική πτώση σε όλους τους κλαδικούς του Δείκτες με τη σημαντικότερη ζημιά να την έχει υποστεί ο ΔΤΡ. Στην παρούσα ανάρτηση δεν θα αναφερθώ εκτενώς στα τεκταινόμενα αλλά θα κάνω μια περιληπτική αναφορά σε τέσσερα διαγράμματα (στα οποία συμπεριλαμβάνεται για λόγους σύγκρισης και ο ΓΔ) τα οποία αναδεικνύουν ότι ο κίνδυνος περνά από τις Τράπεζες σε άλλες δεικτοβαρείς μετοχές οι οποίες μέχρι τώρα -παρά την πτωτική τους πορεία- συγκράτησαν τον ΓΔ από την κατάρρευση που υπέστησαν οι τιμές των Τραπεζών.

ΟΤΕ



ΟΠΑΠ



ΦΡΛΚ


FTSEGT (χρηματιστηριακός Δείκτης χωρίς Τράπεζες)


Σχετικά:

Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2018

Η "συμφωνία των Πρεσπών", το δημοψήφισμα και οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-πΓΔΜ

Η "συμφωνία των Πρεσπών", το δημοψήφισμα και οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-πΓΔΜ  

  • Πιστεύετε ότι θα επηρεαστούν οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-ΠΓΔΜ, σε περίπτωση επικύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών;
Παρά τις πολιτικές και διπλωματικές αντιπαραθέσεις οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-ΠΓΔΜ είναι εξαιρετικά αναπτυγμένες. Ήδη από το 1995, με την ενδιάμεση συμφωνία Ελλάδας – ΠΓΔΜ εκδηλώθηκε έντονη ελληνική επενδυτική δραστηριότητα στη μικρή και αδύναμη οικονομία της γειτονικής χώρας. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των πέντε πρώτων χωρών προέλευσης Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην ΠΓΔΜ, με σημαντική παρουσία τους κλάδους των τραπεζών (ΕΤΕ μέσω της Stopanska Banka), των πετρελαιοειδών (ΕΛΠΕ μέσω της ΟΚΤΑ), της μεταποίησης (ιδιαίτερα στην κλωστοϋφαντουργία αλλά και ο Τιτάνας μέσω της Cementarnica και η ΣΙΔΕΝΟΡ μέσω της Dojran Steel), της εξόρυξης και των λατομείων (Παυλίδης Μάρμαρα με τη Mermeren Kombinat), στο λιανεμπόριο (Veropoulos), στον κατασκευαστικό τομέα (ΑΚΤΩΡ) κ.α.
Επίσης οι εμπορικές σχέσεις είναι εξαιρετικά αναπτυγμένες. Ενδεικτικά, η Ελλάδα το 2016 ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ (μετά την Γερμανία, την Βρετανία και την Σερβία). Το εμπορικό ισοζύγιο ΠΓΔΜ-Ελλάδας είναι εξαιρετικά ελλειμματικό καθώς οι ελληνικές εξαγωγές είναι σχεδόν διπλάσιες από τις αντίστοιχες της ΠΓΔΜ. Επίσης, αρκετές από τις εξαγωγές της ΠΓΔΜ στην Ελλάδα – κυρίως στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας – προέρχονται από ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις που εισάγουν στην Ελλάδα χαμηλής ποιότητας προϊόντα για να βελτιωθούν εδώ και στην συνέχεια να πωληθούν στο εξωτερικό. Επιπλέον, η ΠΓΔΜ εξαρτάται αποφασιστικά τόσο στο διαμετακομιστικό εμπόριο (από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης) όσο και στην ενέργεια (ο βασικός προμηθευτής πετρελαίου είναι ουσιαστικά τα ΕΛΠΕ) από την Ελλάδα. Αφετέρου, βέβαια, με το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης παρουσιάσθηκε το φαινόμενο μετεγκατάστασης ελληνικών επιχειρήσεων στην ΠΓΔΜ για φορολογικούς λόγους καθώς η τελευταία αποτελεί ουσιαστικά ένα «φορολογικό παράδεισο» με χαμηλή φορολογία και μεγάλες δυνατότητες φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Επιπλέον, στα χρόνια της ελληνικής κρίσης, εντάθηκε το φαινόμενο Έλληνες καταναλωτές – από την Βόρεια Ελλάδα – να πηγαίνουν στη ΠΓΔΜ για αγορές κυρίως καταναλωτικών προϊόντων αλλά και για υπηρεσίες, λόγω χαμηλότερων τιμών. Η εκροή αυτή υπολογίζεται σε περίπου 800 εκ. ευρώ ετησίως.
Συνεπώς, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένες με μεγάλο ωφελημένο το ελληνικό κεφάλαιο. Αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο. Η ΠΓΔΜ είναι μία μικρή και λιγότερο αναπτυγμένη οικονομία. Το άνοιγμα της ιδιαίτερα στα Δυτικά κεφάλαια (των ελληνικών συμπεριλαμβανομένων) έδωσε στα τελευταία τεράστιες δυνατότητες παρέμβασης και ελέγχου της. Φυσικά, αυτό πολύ λίγο ωφέλησε τον εγχώριο πληθυσμό καθώς το βιοτικό του επίπεδο και το κατά κεφαλή εισόδημα του παραμένει εξαιρετικά χαμηλό.
Οι οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών, ακριβώς επειδή είναι ήδη εξαιρετικά αναπτυγμένες, μόνο περιορισμένα μπορεί να επηρεασθούν από την ενδεχόμενη επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών.
Η γειτονική χώρα είναι εξαιρετικά αδύναμη, με μία κυρίαρχη τάξη και ένα πολιτικό σύστημα απόλυτα εξαρτημένα από την Δύση αλλά και ταυτόχρονα εξαιρετικά ασταθής λόγω εσωτερικών αντιθέσεων. Είναι ήδη ένα «ξέφραγο» αμπέλι για κυρίως δυτικά οικονομικά συμφέροντα. Η ενδεχόμενη ένταξη της στην ΕΕ απλά θα επισημοποιήσει αυτό που ήδη συμβαίνει.
Η μόνη περίπτωση να αλλάξει κάτι στις διμερείς οικονομικές σχέσεις, στην περίπτωση της ένταξης της ΠΓΔΜ στην ΕΕ, είναι να ενταθεί ο ρόλος και η παρουσία των μεγαλύτερων δυτικο-ευρωπαϊκών οικονομιών σ’ αυτή. Κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει περιορισμό του ρόλου του ελληνικού κεφαλαίου. Άλλωστε αυτό το σενάριο έχει ήδη διαδραματισθεί στις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες, που αποτέλεσαν στην δεκαετία του 1990 ένα πραγματικό Ελντοράντο για το ελληνικό κεφάλαιο. Όμως με το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης του 2008 και στη συνέχεια την ελληνική κρίση το ελληνικό κεφάλαιο υποχώρησε αισθητά στις χώρες αυτές εκτοπιζόμενο από ισχυρότερα δυτικο-ευρωπαϊκά και αμερικανικά κεφάλαια.
  • Πιστεύετε ότι θα επηρεαστούν οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-ΠΓΔΜ, σε περίπτωση μη επικύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών;
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της μη-επικύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών. Δεν πρόκειται, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να αλλάξει ουσιαστικά τις διμερείς οικονομικές σχέσεις. Η μόνη περίπτωση για κάτι τέτοιο, είναι εάν η μη επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών εγκαινιάσει δυναμικές που να απομακρύνουν την ΠΓΔΜ από την Δυτική σφαίρα επιρροής. Στην περίπτωση αυτή είναι αναμενόμενο η ελληνική οικονομική επιρροή στην ΠΓΔΜ να μειωθεί.
  • Υπάρχουν προοπτικές περαιτέρω σύσφιγξης των οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών;
Εξαρτάται από το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι δύο χώρες. Στην περίπτωση του υπάρχοντος πλαισίου οι οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών έχουν, όπως προειπώθηκε, αναπτυχθεί ήδη εξαιρετικά. Όμως στα πλαίσια της Δυτικής επικυριαρχίας και ιδιαίτερα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο αδύναμος εταίρος (η ΠΓΔΜ) είναι προνομιακό πεδίο οικονομικής δράσης για το ελληνικό κεφάλαιο. Όμως και οι δύο εντέλει τελούν υπό την Δυτική επιτροπεία και υπόκεινται στα συμφέροντα της. Αυτό μπορεί να έχει αποφέρει οφέλη στις ελίτ των δύο χωρών αλλά δεν έχει ωφελήσει σε τίποτα τους λαούς και των δύο χωρών.
Διαφορετικά πράγματα θα μπορούσαν να συμβαίνουν σε ένα άλλο πλαίσιο που θα εξασφάλιζε την φιλία και την ισότιμη συνεργασία των λαών των δύο χωρών. Όμως αυτό, προς το παρόν, είναι ένα μόνον υποθετικό σενάριο.
  • Ποια από τις δύο χώρες θα ωφεληθεί περισσότερο, από οικονομικής άποψης, σε ενδεχόμενη επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών;
Το ελληνικό κεφάλαιο είναι σε ισχυρότερη θέση για να επωφεληθεί περισσότερο από μία πιο στενή οικονομική σχέση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα μπορεί να εκμεταλλεύεται πιο εύκολα την έστω και μικρή δεξαμενή φθηνού εργατικού δυναμικού και αγορά της γειτονικής χώρας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αναπτυχθεί ουσιαστικά η οικονομία της ΠΓΔΜ ούτε ότι θα βελτιωθεί το βιοτικό και εισοδηματικό επίπεδο του λαού της.
Δεν σημαίνει επίσης ότι ο ελληνικός λαός θα αποκομίσει οφέλη από κάτι τέτοιο. Τα ενδεχόμενα κέρδη της ελληνικής ελίτ δεν δίνουν ούτε καν ψίχουλα στην μεγάλη κοινωνική πλειονότητα, του εργαζόμενους της χώρας. Είναι πολύ πιθανόν, η ένταξη της ΠΓΔΜ στην ΕΕ να διευκολύνει την χρήση της σαν μιας περιοχής μετεγκατάστασης παραγωγικών δραστηριοτήτων λόγω κυρίως φθηνού εργατικού κόστους. Οι βάσεις γι’ αυτό ήδη μισο-υπάρχουν και προβλέπεται να αναπτυχθούν περαιτέρω. Οι ήδη υπάρχουσες και οι σχεδιαζόμενες (περίπου πέντε) Τεχνολογικές και Βιομηχανικές Αναπτυξιακές Ζώνες παρέχουν στις επιχειρήσεις τεράστια φορολογικά κίνητρα και ταυτόχρονα πλήρη ανυπαρξία εργασιακών δικαιωμάτων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην μαζική μετεγκατάσταση επιχειρήσεων (ή τμημάτων των εργασιών τους) από την Ελλάδα στην ΠΓΔΜ με αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας και την συμπίεση των μισθών ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Το σενάριο αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο καθώς έχει ήδη συμβεί τις προηγούμενες της κρίσης δεκαετίες με την Βουλγαρία. Το άνοιγμα της βουλγαρικής οικονομίας στα δυτικά κεφάλαια οδήγησε στην καταστροφή των υπολειμμάτων της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας λόγω μετεγκατάστασης της στη χώρα αυτή. Η μετεγκατάσταση αυτή αύξησε σημαντικά την ανεργία και επηρέασε πτωτικά τους μισθούς αλλά ταυτόχρονα αύξησε την κερδοφορία των ελληνικών κεφαλαίων που προχώρησαν στην κίνηση αυτή. Μάλιστα, η μετεγκατάσταση αυτή επιδοτήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση (επί υπουργίας Γιάννου Παπαντωνίου και πρωθυπουργίας Κ. Σημίτη).
Από σχετική συνέντευξη του Στ. Μαυρουδέα στο sputniknews.gr





Τετάρτη 1 Αυγούστου 2018

Η συμφωνία για τη μεσοπρόθεσμη ρύθμιση του χρέους



Το Eurogroup του περασμένου Ιουνίου έκλεισε ουσιαστικά την συζήτηση για την μεσοπρόθεσμη πορεία του ελληνικού δημόσιου χρέους ενάμιση έτος μετά από την έναρξη εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων που είχαν εγκριθεί το 2016. Από τα αποτελέσματα του Eurogroup επιβεβαιώθηκε αφενός η κατίσχυση των δανειστών αφού αποκλείστηκε η οποιαδήποτε συζήτηση άμεσου “κουρέματος” του χρέους και αφετέρου το σχέδιο που είχαν προτείνει από την αρχή της κρίσης το οποίο με δυο λέξεις είναι «εμείς το χρέος, εσείς τους τόκους». Έτσι, ενώ διατηρούν το χρέος στο ύψος του από τη μια μεριά, από την άλλη, με την συμφωνία που επέβαλαν δίνουν τα περιθώρια στις ελληνικές κυβερνήσεις να μπορούν να εξοφλούν τους τόκους κρατώντας υψηλά πλεονάσματα για μια σειρά πολλών ετών (3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2,2% για τη συνέχεια). Για να επιτευχθούν βεβαίως αυτά απαιτείται όχι μόνο συνεχής και ασφυκτική μεταμνημονιακή επιτήρηση (που θεωρείται δεδομένη) αλλά και αρκετή τύχη αφού σε μια πιθανή νέα ύφεση όλες οι παραδοχές θα ακυρωθούν και τα σχέδια θα πρέπει να ξαναγίνουν από την αρχή.    
Η συμφωνία αυτή συνοδεύεται με μια σειρά από (με ή χωρίς εισαγωγικά) ψιλο-μεταρρυθμίσεις:
- στελέχωση της ΑΑΔΕ,
- μη δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών,
- ολοκλήρωση του ενιαίου ΕΦΚΑ,
- δημιουργία 240 κέντρων πρωτοβάθμιας υγείας,
- εφαρμογή του νέου συστήματος πιστοποίησης αναπηρίας,
- εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων για τα κόκκινα δάνεια,
- χαλάρωση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων,
- αύξηση του κατώτατου μισθού (με προϋπόθεση να μην θιχτεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων),
- ταχύτερη αδειοδότηση επιχειρήσεων,
- ολοκλήρωση του κτηματολογίου,
- ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων στον ενεργειακό τομέα (με πρώτη και καλύτερη την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ),
- ολοκλήρωση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων,
- για τη Δημόσια Διοίκηση προβλέπεται α) η επιλογή και τοποθέτηση στελεχών και προϊσταμένων, β) η εφαρμογή του προγράμματος κινητικότητας και γ) η “αξιολόγηση” των διοικητικών ΔΥ (εξαιρούνται της “αξιολόγησης” οι ένστολοι, οι γιατροί, οι δικαστές και γενικώς τα ειδικά μισθολόγια).

Πριν δούμε τα βασικά σημεία της συμφωνίας ας ρίξουμε πρώτα μια ματιά στις αποπληρωμές του χρέους των 343,74 δισ. ανά έτος και ανά δανειστή όπως αυτό περιγραφόταν από τον ΟΔΔΗΧ στις 31.3.2018. Προφανώς μετά τα μέτρα που ελήφθησαν η νέα εικόνα θα είναι διαφορετική και η σύγκριση απαραίτητη για να φανεί η νέα διάρθρωση του δανειακού βάρους. 


Τα βασικά σημεία της συμφωνίας
1. Επιμηκύνεται κατά δέκα έτη ο χρόνος αποπληρωμής δανείων του EFSF ύψους 96,6 δισ. από το δεύτερο μνημόνιο (την δεύτερη «δανειακή σύμβαση») με ταυτόχρονη πρόβλεψη περιόδου χάριτος πληρωμής τόκων επίσης κατά δέκα έτη. Έτσι η αποπληρωμή αυτών των δανείων του EFSF θα ξεκινήσει το 2033 και όχι το 2023 όπως μέχρι τώρα προβλεπόταν. Σημειωτέον ότι τα παραπάνω δάνεια του EFSF αντιστοιχούν στο ~70% των δανείων που έχει παράσχει ο EFSF ή στο ~30% του συνόλου του δημοσίου χρέους.
Αυτή η ρύθμιση θα έχει ως αποτέλεσμα να μην πληρώνονται ούτε τόκοι ούτε τοκοχρεολύσια γι’ αυτά τα 96,6 δισ. μέχρι και το 2032.

2. Εκταμιεύονται άλλα 15 δισ. από το δάνειο του τρίτου –του “αριστερού”- μνημονίου (έτσι, από το δάνειο των 86 δισ. που προέβλεπε αρχικά το τρίτο μνημόνιο, θα έχουν εκταμιευθεί συνολικά ~62 δισ. –τα υπόλοιπα ~24 δισ., τουλάχιστον προς το παρόν, δεν θα εκταμιευθούν). Από αυτά 15 δισ., τα 5,5 δισ. πηγαίνουν για πληρωμή δόσεων δανείων που λήγουν και τα 9,6 δισ. θα κατευθυνθούν στο περίφημο «μαξιλάρι» (cash buffer) το οποίο μαζί με όσα έχει μαζέψει (ή θα μαζέψει στο προσεχές μέλλον) η κυβέρνηση (κυρίως από έκδοση ομολόγων) φτάνει πλέον τα 24,1 δισ. Τα χρήματα αυτά (τα 24,1 δισ.) καλύπτουν τις αποπληρωμές των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας για τους επόμενους 22 μήνες και θα χρησιμοποιούνται κάθε φορά που η χώρα θα δυσκολεύεται να δανειστεί από τις αγορές.
Από τα 15 δισ. θα εξοφληθούν και 3,3 δισ. από τα δάνεια που έχει δώσει με (υψηλό) επιτόκιο 3,8% το ΔΝΤ το οποίο παραμένει στο “πρόγραμμα” χωρίς να βάλει ούτε σεντ.

3α. Από τον Δεκέμβριο του 2018 μέχρι και τον Ιούνιο του 2022 θα επιστρέφονται  στην Ελλάδα τα κέρδη των Κεντρικών Τραπεζών των χωρών της Ευρωζώνης (ANFA) και της ΕΚΤ (SMP) από τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν. Τα κέρδη αυτά αναμένονται συνολικά στα 4,8 δισ. (περίπου 1,2 δισ. τον χρόνο), θα εγγράφονται στα έσοδα του προϋπολογισμού και στη συνέχεια θα πηγαίνουν στην αποπληρωμή του χρέους.
Οι επιστροφές των κερδών αυτών θα γίνουν σταδιακά σε οκτώ δόσεις μια κάθε Ιούνιο και μια κάθε Δεκέμβριο ξεκινώντας από τον Δεκέμβριο του 2018.
3β. Καταργείται το “πέναλτυ” το οποίο προβλεπόταν να επιβληθεί σε δάνεια του ESM για το δάνειο επαναγοράς ομολόγων του 2012 (δεύτερο μνημόνιο). Το πέναλτυ αυτό (“step up”) ανερχόταν σε ποσοστό 2% από 1.1.2017. Δεν μηδενίζεται το επιτόκιο δανεισμού, απλώς δεν επιβάλλεται επιπλέον επιτόκιο. Το όφελος που θα προκύψει ανέρχεται σε 2,5 δισ.
Τα οφέλη από τις επιστροφές κερδών των Κεντρικών Τραπεζών καθώς και από την άρση του step up θα πραγματοποιούνται, μόνο εφόσον «τηρούνται τα συμφωνημένα», δλδ μόνο εφόσον η Ελλάδα εφαρμόζει τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις της. Ο σχετικός έλεγχος από τους δανειστές θα γίνεται κάθε τρίμηνο.

4. Σε αντάλλαγμα, πέραν των άλλων υποχρεώσεων της, η Ελλάδα αναλαμβάνει την βασική υποχρέωση να δημιουργεί πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% έως το 2022 και 2,2% έως το 2060 ώστε να αποπληρώνονται κατ’ αρχάς και οπωσδήποτε οι τόκοι (ίσως και μέρος τους χρέους).

Μετά την συμφωνία αυτή οι εμπλεκόμενοι θεωρούν ότι μεσοπρόθεσμα το χρέος γίνεται «βιώσιμο» (δλδ η Ελλάδα θα μπορεί να πληρώνει τους τόκους και να δανείζεται από τις αγορές) αλλά η βιωσιμότητα του θα επανεξεταστεί το 2032 (όταν θα αρχίσει η αποπληρωμή των «παγωμένων» μέχρι τότε 96,6 δις €).
Επιπλέον,
α) Αν για κάποιο λόγο οι δημοσιονομικοί στόχοι δεν πιάνονται, ή το ελληνικό δημόσιο παρουσιάσει επιπλέον ταμειακές ανάγκες, τότε η λύση θα είναι η εκποίηση της περιουσίας του που μπήκε ενέχυρο στο ΤΧΣ βάσει του μεσοπρόθεσμου ενώ η μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου παραμένουν στις υποχρεώσεις της χώρας.
β) Εκ των πραγμάτων η Ελλάδα μένει εκτός του προγράμματος ρευστότητας (QE) της ΕΚΤ -που έτσι κι αλλιώς οσονούπω ολοκληρώνεται και τελειώνει- αλλά και από το waiver. (βλ. εδώ).
γ) Η σύνδεση της αποπληρωμής των δανείων με το ρυθμό ανάπτυξης (το “γαλλικό κλειδί” όπως είχε αποκληθεί) παραπέμπεται ουσιαστικά στις καλένδες αφού θα ενταχθεί στα μακροπρόθεσμα μέτρα και μόνο αν χρειαστεί στο μέλλον (κάτι που θα κρίνουν οι ευρωπαίοι από τους δανειστές).
δ) Στα θετικά της συμφωνίας το οικονομικό όφελος που θα προκύψει από τις ρυθμίσεις 1, 3α και 3β. Οι Γερμανοί το υπολογίζουν μέχρι και 34 δισ. (βλ. εδώ).   


Επικαιροποίηση της τεχνικής εικόνας του ΧΑΑ
Χωρίς να έχει αλλάξει η βασική μου άποψη για την τεχνική εικόνα του ΧΑΑ να συμπληρώσω με το διάγραμμα του FTSE μια ημέρα πριν τη λήξη των μνημονίων. Δυστυχώς για τους λονγκ η εικόνα επιδεινώνεται δραματικά: διάσπαση της γραμμής στήριξης του πλαγιοκαθοδικού καναλιού, διάσπαση προς τα κάτω της κάτω γραμμής Bollinger, διάσπαση των (εβδομαδιαίων) Ichimoku clouds. Και εμφανής αδυναμία του δείκτη να επιστρέψει στο κανάλι και να "συμμαζέψει" την πτώση των τελευταίων ημερών.
  
Πληρωμές του ελληνικού χρέους μετά την συμφωνία του Ιουνίου 2018





Σχετικά:

1. Η Γερμανία επιμένει και…επιβάλλει τις απόψεις της στο ελληνικό χρέος

3. Το αποκορύφωμα της τραγωδίας

6. Είναι η απόφαση για το χρέος, καταστροφή ή σωτηρία για την Ελλάδα;




Τα «κλεμμένα»

File:Danaides Waterhouse 1903.jpg«Ο Έπαφος παντρεύτηκε την κόρη του Νείλου Μέμφιδα και γέννησαν τη Λιβύη. Η Λιβύη ενώθηκε με το Θεό Ποσειδώνα και έκανε διδύμους γιους, τον Αγήνορα και το Βήλο. Ο Αγήνορας πήγε στη Φοινίκη, ενώ ο Βήλος έμεινε στην Αίγυπτο και με την Αγχινόη έκανε κι εκείνος δυο διδύμους γιούς, το Δαναό και τον Αίγυπτο. Ο Αίγυπτος έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου, ενώ ο Δαναός βασίλευσε στη Λιβύη. Τα δύο αδέλφια από το γάμο τους με πολλές γυναίκες απέκτησαν πολλά παιδιά. Πενήντα γιους ο Αίγυπτος, πενήντα κόρες ο Δαναός.
Μετά το θάνατο του πατέρα τους τα αδέλφια ήρθαν σε ρήξη για τα όρια των κρατών τους και την πατρική κληρονομιά. Ο Αίγυπτος πρότεινε στο Δαναό να συμφιλιωθούν και να παντρευτούν οι πενήντα γιοι του τις πενήντα κόρες του. Ο Δαναός απέρριπτε κατηγορηματικά την πρόταση του αδελφού του, γιατί θεωρούσε τους γάμους μεταξύ συγγενών ανόσια πράξη και γιατί είχε πάρει χρησμό από έναν Αιγύπτιο μάντη, που έλεγε ότι θα τον σκότωνε ένας γιος του αδελφού του. Για να απαλλαγεί από την ασφυκτική επιμονή του αδελφού του και να γλιτώσει από την εκπλήρωση του θανατηφόρου χρησμού, ο Δαναός αποφάσισε να εγκαταλείψει το βασίλειό του και να ζητήσει καταφύγιο στην προγονική του κοιτίδα, το Άργος [απ’ όπου καταγόταν η πρόγονός τους Ιώ].
[…]
Η εγκατάσταση του Δαναού και των θυγατέρων του στο Άργος συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη του εγχώριου πολιτισμού. Θέσπισαν τελειότερους νόμους για θέματα του κοινωνικού και θρησκευτικού βίου. Έμαθαν στους ντόπιους τη ναυπήγηση νέου τύπου πλοίων, που μπορούσαν να κάνουν μακρινά ταξίδια. Διδάξαν τα γράμματα και την καλλιέργεια των αγρών. Άνοιξαν πηγάδια και με αρδευτικά έργα ξαναζωντάνεψαν την αργείτικη γη. Αύξησαν το φυτικό πλούτο με την καλλιέργεια νέων άγνωστων φυτών, που μετέφεραν από την προηγούμενη πατρίδα τους και η διψασμένη αργολική πεδιάδα πλουτίσθηκε, ώστε να ονομασθεί από τον Όμηρο για τη γονιμότητά της “μαστάρι της γης” (ούθαρ αρούρης).
Ο Δαναός έγινε μάλιστα τόσο ισχυρός ηγεμόνας στο Άργος, που όρισε με νόμο οι Αργείοι στο εξής από Πελασγοί να λέγονται Δαναοί. Αργότερα όλοι οι Πελασγοί της Ελλάδας ονομάστηκαν Δαναοί, γι’ αυτό και στα Ομηρικά έπη η ονομασία αυτή συμπεριλαμβάνει το σύνολο των Ελλήνων της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας.
[…]
Όμως ενώ ο Δαναός ζούσε ευτυχής με τις κόρες του και τους υπηκόους του, κατέπλευσε στο Άργος ο Αίγυπτος με τους πενήντα γιους του και αξίωσε να πραγματοποιηθούν με τη βία οι γάμοι των γιων του με τις κόρες του αδελφού του. Ο Δαναός αρνήθηκε και πάλι και οι γιοι του Αίγυπτου πολιόρκησαν το Άργος. Ο Δαναός με τις κόρες του κλείστηκαν στην ακρόπολη του Άργους, αλλά στην πόλη δεν υπήρχαν πήγες και δεν είχαν νερό. Όταν ο Δαναός κατάλαβε ότι η δίψα θα τον κάνει γρήγορα να παραδοθεί, προσποιήθηκε ότι δέχεται να κάνει αυτό που του ζητούσαν οι γιοι του Αιγύπτου, εάν αυτοί θα έλυναν την πολιορκία. Έτσι λύθηκε η πολιορκία και κανονίστηκε να γίνει ομαδικός γάμος.
[…]
Επειδή όμως ο Δαναός φοβόταν ακόμη το χρησμό, που έλεγε ότι θα τον σκοτώσει ένας γιος του αδελφού του, πριν από την πρώτη νύχτα του γάμου μάζεψε τις κόρες του, τους μοίρασε μυτερές βελόνες, που τις έκρυψαν μέσα στα μαλλιά τους, και τις πρόσταξε να σκοτώσει καθεμιά τον άντρα της στον ύπνο του την πρώτη νύχτα του γάμου, όταν θα έχει αποκοιμηθεί, απειλώντας με θάνατο όποια δειλιάσει και παρακούσει την εντολή του. Οι Δαναΐδες υπάκουσαν στην πατρική προσταγή και τα μεσάνυχτα, μετά το γαμήλιο γλέντι, καθεμιά κάρφωσε τον εξάδελφο και σύζυγό της στην καρδιά.
[…]
Όταν πέθανε ο Δαναός, οι Αργείοι, για να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους στον ευεργέτη τους, τον ενταφίασαν στο κέντρο της αγοράς και κόσμησαν τον τάφο του με ένα λαμπρό μνημείο, ενώ στους Δελφούς έστησαν ανδριάντα του μαζί με της Υπερμνήστρας με την επιγραφή: “Οι ανδριάντες αυτοί εικονίζουν ήρωες˙ τον ισχυρότερο βασιλιά του Άργους Δαναό και την Υπερμνήστρα, η οποία μόνη από τις αδελφές της είχε τα χέρια αμόλυντα”.
Τις κόρες όμως του Δαναού, τις Δαναΐδες, μολονότι η Αθηνά και ο Έρμης με την άδεια του Δία τις εξάγνισαν, οι Κριτές των Νεκρών τις καταδίκασαν μετά το θάνατό τους και την κάθοδό τους στον Άδη να μεταφέρουν και να ρίχνουν αιώνια νερό σε ένα πιθάρι τρύπιο σαν κόσκινο (“τετρημένον πίθον”), για να τιμωρηθούν για τη δολοφονία των συζύγων τους την πρώτη νύχτα του γάμου [Κατεκρίθησαν γὰρ αἱ Δαναοῦ θυγατέρες, ὡς ὁ μῦθος φησι, ἐν ᾅδου ὑδροφορεῖν εἰς τετρημένον πίθον, ἀνθ’ ὧν τοὺς Αἰγύπτου παῖδας ὁμολέκτρους ὄντας διεχρήσαντο, ὡς εν δίκῃ -Lukianos: Deorum dialogi]».


Τετάρτη 13 Ιουνίου 2018

Η μπάλα είναι μόνο η αφορμή

Σηκώθηκε στις εννιά το πρωί. Έπρεπε να πάρει ένα πλούσιο πρωινό σε ενέργεια και υδατάνθρακες. Σε λίγο θα έβγαινε για την πρωινή προπόνηση. Πέντε χιλιόμετρα τρέξιμο. Προετοιμασία για τον μαραθώνιο. Καθημερινή προετοιμασία για τον μαραθώνιο της ζωής. Πριν ξεκινήσει με τα συμπληρώματα, τα ενεργειακά ποτά και τα φρούτα άνοιξε το κινητό του. Οι μέρες πλησίαζαν και έπρεπε να το υπενθυμίσει σε όλους. Ήταν μια υπόσχεση που δεν έπρεπε να αθετηθεί. Τέσσερα χρόνια πριν, το είχαν υποσχεθεί ο ένας στον άλλον. Ανεβοκατεβάζει με το δάχτυλο του την οθόνη. Ομαδικό μήνυμα. Πέντε παραλήπτες. «Σε μια εβδομάδα στις 19:00 το απόγευμα στον Καράφλα, αφήστε ότι κάνετε κι ελάτε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω».
Ντύθηκε με τις στενές εσωθερμικές του φόρμες, φόρεσε το ρολόι που μετράει τους παλμούς και τα χιλιόμετρα και άνοιξε την σιδερένια εξώπορτα. Πήρε μια βαθιά ανάσα και ξεκίνησε. Θυμήθηκε τον Δήμο. Την έκανε ακόμη πιο βαθιά την ανάσα.
Ο πρώτος που παρέλαβε το μήνυμα ήταν ο Νίκος. Είχε μόλις ξυπνήσει με εμφανώς κακή διάθεση για να πάει στη δουλειά. Ποιος μαλάκας είναι πρωί πρωί σκέφτηκε. Ακόμα δεν άνοιξα τα μάτια μου και θα μου ζαλίσουν τ’ αρχίδια; Όταν διάβασε το μήνυμα σκέφτηκε. Καλά μαλάκας είναι; Μένουμε σε απόσταση πέντε λεπτών και μου έστειλε μήνυμα; Τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Ο Νίκος έμενε για χρόνια στην πρωτεύουσα. Η απόφαση να επιστρέψει στην γενέτειρα του δεν ήταν αυτό που θα έλεγε κανείς οικειοθελής. Κατά τα φοιτητικά του χρόνια είχε αποφασίσει να υποκύψει στους εθισμούς του. Στην αρχή μερικά αθώα τσιγάρα στα διαλλείματα από τις αίθουσες της αποβλάκωσης ήταν το «ηρεμιστικό» του. Δεν είναι επικίνδυνo ούτε εθιστικό συνήθιζε να λέει. Φυσικό προϊόν και στράβωνε το πρόσωπο με το γλυκό χαμόγελο της μαστούρας. Η ερώτηση που τον χαρακτήριζε ήταν «έχεις χαρτάκια»; Με το πέρασμα του χρόνου οι παρέες και οι προτεραιότητες άλλαξαν. Το ταλέντο που είχε στο να βάζει τις λέξεις στη σειρά παραμερίστηκε και η καθημερινότητα μεταλλάχθηκε σε ένα ατελείωτο super market χημικών παραισθησιογόνων. Μέσα στη γκαρσονιέρα του εξελισσόταν η ελληνική εκδοχή του Trainspotting. Κάθε ντουλάπι στο γραφείο έκρυβε και μια νέα έκπληξη στον κόσμο του εθισμού. Όσο κατέβαινες τα ντουλαπάκια τόσο βαθύτερα χωνόσουν. Όπως η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων με το καπέλο του λαγού. Εδώ Αλίκη δεν υπήρχε. Υπήρξε όμως η Μαρία. Μία νεαρή κοπέλα που είχε βάλει σκοπό της ζωής της να του δείξει πως υπήρχε κι άλλος κόσμος πέρα από αυτό το συνεχές πήγαινε-έλα, πέρα από τα «ζύγια», τα «γιούφι» και τους άσπονδους φίλους.
Υπήρχε ένας κανονικός κόσμος πέρα από την αντικοινωνικότητα του καναπέ και την ασφάλεια της μη συναισθηματικής δέσμευσης. Προσπάθησε πολλές φορές να του μιλήσει. Να του πει για την ζωή πέρα από όσα μας καταστρέφουν, μας ζορίζουν κι εν τέλει μας δολοφονούν. Για την αγάπη που δεν είναι κακοπαιγμένη σκηνή καθημερινής σαπουνόπερας. Εκείνος όταν σηκωνόταν κατάχλομος από τον καναπέ την άρπαζε και την φιλούσε με όση δύναμη του είχε απομείνει. Ύστερα πήγαινε στη κουζίνα για να κόψει τα φυλλάδια από τα αναρίθμητα μαγαζιά εστίασης για να φτιάξει την τζιβάνα του. Θέλεις να παραγγείλουμε κάτι της έλεγε. Και χωνόταν ξανά στο καναπέ. Χωνόταν πιο βαθιά στα σκοτάδια του. Στους καπνούς, τις καύτρες και τις σκέψεις του.  Όταν αγόραζε καινούργια ακριβά ρούχα, απόρροια ενός καλού ντιλ ξυριζόταν και την έπαιρνε τηλέφωνο. Θέλω να βγούμε απόψε της έλεγε. Θα κεράσω εγώ. Εκείνη δεν γούσταρε καθόλου τα χρήματα που έρχονταν από αυτό το ασταμάτητο αλισβερίσι αλλά ήταν μια ευκαιρία να τον ξαναδεί. Ακόμη και τότε φρόντιζε να της υπενθυμίσει πόσο παραδομένος ήταν στους εθισμούς του. Την άφηνε για ώρα μόνη στο τραπέζι και χωνόταν στη τουαλέτα. Μια πλαστική κάρτα τράπεζας και η οθόνη του κινητού ήταν το εισιτήριο πως την ευδαιμονία. Γύριζε στο τραπέζι άλλοτε ανεβασμένος και άλλοτε μαγκωμένος. Εκείνη πάντα τον περίμενε. Όταν πια οι ασφαλίτες είχαν κυκλώσει το τετράγωνο του σπιτιού και ετοιμάζονταν για το μεγάλο ντου εκείνη εμφανίστηκε για μια τελευταία φορά. Θες να βγεις από τα σκατά έστω και τώρα του είπε; Είναι πολύ αργά της απάντησε. Από τότε μέχρι και σήμερα μιλάει για την Μαρίνα. Για την πρώτη φορά που έκαναν έρωτα. Όσοι αγαπιούνται κάνουν έρωτα. Όσοι ανακυκλώνονται κάνουν σεξ. Για την επιπολαιότητα της νιότης. Για την προοπτική που χάθηκε. Ρίχνει λίγο μπακάντρι στο σωλήνα και λέει ξανά και ξανά για εκείνη. Για την μοναδική γυναίκα που κατάφερε να δει πίσω από τους εθισμούς. Πίσω από την εφήμερη δόξα. Πίσω. Κοιτάζει πίσω. Φοράει τη φόρμα του και πίνει βιαστικά τον πρώτο φρέντο εσπρέσο της μέρας. Χαιρετάει τυπικά όσους δεν γουστάρει και πιάνει πρωινή κουβεντούλα κάνοντας περιστασιακά πηγαδάκια με όσους τον κάνουν να διασκεδάζει. Με όσους έχουν κάτι να του πουν πέρα από χρέη, μιζέριες και κουτσομπολιά. Υποστηρίζει την εθνική Βραζιλίας στα μουντιάλ. Γούσταρε πολύ τον Ρονάλντο, τον κανονικό, το φαινόμενο. Γούσταρε τις φαντεζί ενέργειες. Γούσταρε τους ποδοσφαιριστές που ήξεραν μπάλα. Γούσταρε να παραδίδεται στα πάθη του. Να πίνει πολύ, να καπνίζει πολύ, να γελάει δυνατά. Να ερωτεύεται λίγο. Να ανοίγεται ακόμα λιγότερο.
Ο δεύτερος που παρέλαβε το μήνυμα ήταν ο Χρίστος. Ένας αγνός προλετάριος. Δούλευε από την ηλικία των δεκατριών. Όχι επειδή υπήρχε στο σπίτι οικονομική ανάγκη. Το έκανε έτσι από χόμπι. Από συνείδηση. Να έχει την στάμπα του εργάτη. Να μπορεί να γκρινιάζει για την εκμετάλλευση στον χώρο εργασίας. Για τις ατελείωτες ώρες και τα δυσανάλογα έσοδα. Είχε κάπως την στάμπα της τάξης του και το δικαίωμα να βρίζει τα αφεντικά επειδή ο ίδιος είχε επιλέξει να τα βάλει με τέτοιον τρόπο στη ζωή του. Σπούδασε Γεωπόνος στην Θεσσαλονίκη. Η συμπρωτεύουσα ήταν η δεύτερη πατρίδα του. Καταχρηστικά μιας και «οι προλετάριοι δεν έχουνε πατρίδα». Κατά την παραμονή του εκεί αναμείχθηκε με τα νεολαιίστικα κινήματα. Καταλήψεις, πορείες και καλό φαγητό. Είναι λάτρης της  ελληνικής γαστρονομίας του πεζοδρομίου. Απολαμβάνει τις πικάντικες γεύσεις κατά τις πρώτες πρωινές ώρες ύστερα από την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ. Επέστρεψε κι εκείνος στη γενέτειρα του. Τα πρωινά παίρνει το μηχανάκι του και διαβιβάζει τα δέματα στα διάφορα μαγαζιά της παραλίας και σε γιαγιάδες σε απόμακρα χωριά του δήμου. Δεν καταδέχεται να πάρει τα φιλοδωρήματα των ηλικιωμένων αναγνωρίζοντας την δύσκολη οικονομική συγκυρία που βιώνουν αντίθετα κράζει τους μεγαλοεπιχειρηματίες του περιστασιακού καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που δεν του αφήνουν τίποτα. Διάολε αν αυτό δεν είναι συνείδηση τότε τι είναι; Στο παρελθόν είχε κάνει διάφορες χειρωνακτικές δουλειές. Κουβαλητής σε αποθήκη. Σερβιτόρος στους μήνες της αναψυχής. Τώρα είναι πακετάς. Δεν ερωτεύεται. Πιστεύει στην ανακυκλώσιμη θεωρία της ηδονής. Είναι σταθερά στα κιλά του. Τα οποία αγγίζουν τριψήφιο αριθμό. Είναι πάντα εκεί για όλους. Χαρούμενος ή γκρινιάρης τριγυρίζει στην πόλη ακόμη και τους μήνες που εκείνη δεν έχει ζωή. Κοινωνικοποιείται μέσω του αθλητισμού. Συχνάζει σε καφετέριες βλέποντας αθλήματα όλων των ομάδων, όλων των τμημάτων. Παίζει τάβλι με μεσήλικες, κερνάει όσους δεν έχουν λεφτά. Όταν παρέλαβε το μήνυμα δεν απάντησε. Είχε να κάνει μια παράδοση και η τυπικότητα που τον διακατέχει δεν του επέτρεπε να καθυστερήσει. Σε κάποιο από τα διαλείμματα της δουλειάς θα περνούσε από το μαγαζί του Παναγιώτη να τον ρωτήσει τι σήμαινε αυτό το κάλεσμα.
Ο τρίτος είναι ιδιοκτήτης ενός ναού της τύχης. Ξέρει από πρώτο χέρι τις πιθανότητες που σου αναλογούν ώστε να γίνεις εκατομμυριούχος. Να ζήσεις χωρίς να δουλεύεις, χωρίς να χρειάζεται κάθε μέρα στις οχτώ το πρωί να σηκώνεσαι και να πρέπει να αναχθείς όλους αυτούς που θα παρελάσουν από το μαγαζί διεκδικώντας το δικό τους μερίδιο στον τζόγο των πιθανοτήτων. Στη προοπτική να ανέβουν την σκάλα της κοινωνικής κινητικότητας προς τα επάνω αποκομίζοντας τεράστια οικονομικά ποσά. Το όνειρο του είναι το επόμενο πρωινό ξύπνημα να τον βρει στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, σε κάποιο παραθαλάσσιο μέρος με κοκτέιλ και γήπεδα του NBA. Mέχρι να συμβεί αυτό φοράει τη φόρμα του και τα αθλητικά του παπούτσια καβαλάει το ποδήλατο και βάζει το κλειδί στην πόρτα του πρακτορείου σιχτιρίζοντας για όσα θα έχει να αντιμετωπίσει και σήμερα. Είναι ο μικρότερος στην παρέα αλλά το χιούμορ του και οι εθισμοί του του έδωσαν το διαβατήριο εισόδου. Λάτρης κι αυτός του καλού φαγητού και της βόλτας με μια υποσημείωση στο αλκοόλ. Ένα ακόμη από εκείνα τα παιδιά που δεν τα χώρεσαν ποτέ οι τέσσερις τοίχοι ενός σπιτιού ή μιας σχολικής αίθουσας. Δεν υποστηρίζει κάποια συγκεκριμένη ομάδα στο μουντιάλ. O «Μούσιας» είναι ένας πεζογράφος της καθημερινότητας. Αντιλαμβάνεται λόγο του επαγγέλματος του τον παλμό της κοινωνίας. Τα απωθημένα που κουβαλάμε όλοι μας. Ξοδεύει τα χρήματα του σε ποικιλίες και ούζα στην παραλία. Γουστάρει την προοπτική της παρέας, της κουβέντας, του χαβαλέ. Η αδυναμία του είναι η σπυριάρα. Ο Λεμπρόν, ο Κόμπε, οι Σέλτικς προσαρμόζεται όμως για χάρη της παρέας.
Ο προτελευταίος που παρέλαβε το μήνυμα μένει στην Αθήνα. Μια νευρική ανήσυχη φιγούρα. Μεγάλωσε μαζί τους και σε κάθε ευκαιρία ψάχνει ένα τρόπο να ξεκλέψει μέρες ώστε να τους συναντήσει. Όταν είδε το μήνυμα ήταν κολλημένος σε μια κάθετη της Ομόνοιας προσπαθώντας να προσεγγίσει τα Εξάρχεια. Ανάμεσα από κορναρίσματα, τοξικοεξαρτημένους και άβολες σκέψεις έσκασε ένα χαμόγελο όταν κοίταξε την οθόνη του κινητού. Η ευκαιρία να γυρίσουμε πίσω σκέφτηκε. Πίσω στα παιδικά μας καλοκαίρια. Τότε που βλέπαμε μπάλα και μετρούσαμε τα μπάνια και τα παγωτά. Άλλωστε αν ο κανόνας της ζωής είναι οι δυσκολίες και η στεναχώρια το νόημα της παραμένει πάντα να δραπετεύεις από αυτά. Έπρεπε να βρει έναν τρόπο ώστε να τελειώνει με τις εκκρεμότητες της πρωτεύουσας και να παραβρεθεί σε αυτό το κάλεσμα δεν γινόταν να το χάσει. Έκανε μια γρήγορη εικόνα. Οι έξι τους να κάθονται κάτω από τη τέντα δίπλα στην παραλία. Μια γιγαντοοθόνη με πράσινη τσόχα και μια μπάλα να τσουλάει. Μπύρες και φαγητό. Κουβέντες που διακόπτονται από κουβέντες. Να κάθονται σε πλαστικά τελάρα. «Βασιλιάδες που χουν θρόνους τους κασόνια από μπύρα» σκέφτηκε καθώς προσπερνούσε την διμοιρία στην Ακαδημίας. Πήρε μια βαθιά ανάσα. Δεν ήξερε ποιον να υποστηρίξει στη διοργάνωση. Τι σημασία είχε άλλωστε;
O Πάνος άργησε να παραλάβει το μήνυμα του. Η φυλακή δεν είχε ανοίξει ακόμη. Είχαν καταφέρει να του περάσουν μια συσκευή με την οποία κρατούσε επαφή με τους «έξω». Μπαλαδόρος στα νιάτα του που αποφάσισε να μην υποκύψει στον εκβιασμό της μισθωτής σκλαβιάς. Αρνήθηκε να δουλεύει για πεντακόσια ευρώ το μήνα και αποφάσισε να επιδοθεί στην παρασιτική οικονομία του καπιταλισμού. Άρχισε να κάνει «βέρια» στην αρχή στο γήπεδο και στη συνέχεια σε λουξ περιοχές του κέντρου. Όσο ανέβαινε στην ιεραρχία τόσο πιο κοντά βρισκόταν στην καταστροφή του, κάτι σαν τον μύθο του Δαίδαλου και του Ίκαρου που θέλησαν να φτάσουν τον ήλιο και στο τέλος τους έκαψε. Τώρα ανά δυο μήνες έκανε αιτήσεις αποφυλάκισης. Πάντα το κράτος έχει τον τρόπο να πάρει πίσω με πολλαπλάσιο τρόπο όσα του έκλεψες. Κάθε αίτηση απαιτούσε περίπου χίλια ευρώ για παράβολα και δικηγόρους. Οι υπόλοιποι τον περίμεναν. Ήξεραν πως αν κι αυτή η αίτηση δεν γινόταν δεκτή τότε θα έχαναν την ευκαιρία να δουν μαζί του τα παιχνίδια. Ήξεραν επίσης πως όσο περισσότερο μένεις εκεί μέσα τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μην «σωφρονιστείς» αλλά να «ιδρυματοποιηθείς». Όταν είδε το μήνυμα αναστέναξε. Δεν άφησε όμως να τον πάρει από κάτω. Τίποτα δεν άφηνε να τον πάρει από κάτω. Πήρε την πετσέτα του και τράβηξε προς το μονόζυγο. Μετά από τις επαναλήψεις θα ακολουθούσε αγώνας ποδοσφαίρου με την διπλανή πτέρυγα.
Η μεγάλη ημέρα είχε φτάσει. 14 Ιουνίου και ο Καράφλας είχε βγάλει την μεγάλη οθόνη δίπλα στην θάλασσα. Όπως και να ‘χε οι τέσσερις από τους έξι θα ήταν εκεί. Έχω μείνει άστεγος ρε μαλάκες τους είπε. Αποκλείστηκε η Ιταλία και δεν ξέρω ποιον να υποστηρίξω στο Μουντιάλ. Οι υπόλοιποι γέλασαν. Του παρήγγειλαν μπύρες. Κάθισαν αναπαυτικά στις καρέκλες και κοιτούσαν τον παραλιακό δρόμο. Ο δρόμος είχε παραδοθεί για μήνες στην ησυχία. Τόση ησυχία που αγγίζει τα επίπεδα της αδράνειας. Οι καρέκλες στα κιόσκια είχαν σκουριάσει, οι τέντες είχαν σκιστεί από τον αέρα, τον μοναδικό επισκέπτη του χειμώνα. Τους παρατηρεί κανείς να κάθονται απαθείς μέσα στα μαγαζιά τους. Άλλη μια παύση οχτώ μηνών. Με δυσκολία αντιλαμβάνονται πως ήρθε το καλοκαίρι. Και τι καλοκαίρι με Μουντιάλ. Αρχίζουν δειλά δειλά να ξύνουν τα ξύλα, να λουστράρουν τα υπολείμματα από τα δοκάρια. Μερικοί μετανάστες που επιδίδονται σε χειρωνακτικές εργασίες ξεκινάνε να επισκευάζουν τις τέντες. Αρχίζει η σεζόν σκέφτονται. Δείχνοντας πως έχουν μπει για τα καλά στο πνεύμα της οικονομίας «των τριημέρων». Ο δρόμος αποκτά σιγά σιγά και πάλι ζωή. Περιμένει τα γέλια, τους καυγάδες, τα φιλιά, τις αγκαλιές. Περιμένει τη φασαρία της ζωής, τους μεθυσμένους πιτσιρικάδες, τα μηχανάκια με τις θορυβώδεις εξατμίσεις, τις προοπτικές του καλοκαιρινού έρωτα.
Το βλέμμα τους πέφτει στον Ψηλό. Μπορείς να τον πετύχεις όλες τις ώρες της νύχτας και της μέρας να περπατάει κατά μήκος της παραλίας. Ένας ψηλός με καμπούρα, μακριά μαλλιά, τα μισά άσπρα και τα μισά μαύρα, να περιφέρεται «ασκόπως». Οι ταυτότητες που έχει ποικίλουν ανάλογα με την συμπάθεια που τρέφει κανείς προς το πρόσωπο του. Ο Νικ ο Καναδός, ο Νικ ο μπασκετμπολίστας, ο Νικ ο καζινάκιας. Έφυγε στα νιάτα του να σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία, έκανε ένα μεταπτυχιακό στις ντουζίνες και το εν τέλει το διδακτορικό του στα καζίνο ολόκληρης της γης. Τον ακούς να μιλάει για τα ταξίδια του και ενδόμυχα ζηλεύεις. Με εκείνη την καλή αίσθηση της ζήλιας που δεν θες να πάθει ο άλλος κάτι αλλά να είσαι κι εσύ τυχερός ώστε να το ζήσεις. Ο Νικ είναι ένας περιφερόμενος στατιστικολόγος. Έζησε και τώρα βιώνει το αποτέλεσμα της μαθηματικής εξαθλίωσης του καπιταλιστικού τρόπου διασκέδασης. Έχεις φράγκα; Μπορείς να παίξεις με τις πιθανότητες πίνοντας εξωτικά κοκτέιλς συναναστρεφόμενος με εξωτικές καλλονές από τις ακτές τις Πολυνησίας. Όταν οι πιθανότητες, που από την αρχή, είναι δραματικά εναντίον σου φανερώσουν το »κόκκινο μαύρο» της τύχης αναλογίζεσαι την ζωή που έζησες και ότι απέμεινε από εκείνη. Όταν δεν έχεις μπορείς απλά να αναπολείς όσα έγιναν.
Μπαινοβγαίνει στα προποτζίδικα. Με τη μεγάλη του εμπειρία συμβουλεύει τους επίδοξους εκατομμυριούχους, πηγαίνει για μπάσκετ με τους πιτσιρικάδες φοράει ψηλά μπασκετικά nike και μαύρα μπλουζάκια που τονίζουν τη κοιλιά του από τον καιρό της ευζωίας  , περπατάει στην παραλία και τρώει παγωτό μηχανής, για να ζήσει κάνει διάφορες χειρωνακτικές εργασίες στα μαγαζιά της παραλίας. Τεράστια περιουσία που εξαφανίστηκε μέσα σε εκτυφλωτικούς προβολείς, τραπουλόχαρτα και ντουζίνες. Ο Νικ ζει τις επιπτώσεις της επίπλαστης ευημερίας, δοκιμάζει ξανά και ξανά τις πιθανότητες χωρίς ποτέ να κλαίγεται. Τα έζησα όλα θα τον ακούσεις να λέει με στόμφο, τώρα απλά προσπαθώ να επιβιώσω. Κοιμάται όπου βρει, τρώει ότι βρει, μιλάει μόνο με όσους γουστάρει. Μια αναγεννησιακή φιγούρα, ένας φεουδάρχης πριν την βιομηχανική επανάσταση, ένας αμετανόητος λάτρης της προοπτικής μιας μεγάλης ζωής. Ένας καθημερινός βιοπαλαιστής. Αλλάζει τις κοινωνικές ταυτότητες με άνεση. Έχει περπατήσει την σκάλα της κοινωνικής κινητικότητας περισσότερο από τον καθένα. Δίπλα του περνάνε νεαροί κάγκουρες με Lonsdale και μηχανάκια, νεοχίπισες, επαρχιώτες που διαπρέπουν στην παραβατική οικονομία, χαρτογιακάδες που προσπαθούν να δειχτούν κατά μεσής του καλοκαιριού, μερικούς εκδρομείς της διανόησης, ζευγαράκια που κινούνται με αντίστροφη φορά.
Ο Νικ συμπυκνώνει την υποκρισία και την αλληλεγγύη μιας τυπικής κλειστής κοινωνίας στο ύστερο στάδιο της οικονομικής εξαθλίωσης που ακολούθησε τα καλοκαίρια της αφθονίας. Οι μισοί τον κράζουν που έχασε. Αγνοώντας πως για να χάσεις πρέπει πρώτα να ρισκάρεις. Οι άλλοι μισοί τον γουστάρουν γιατί με τις ιστορίες του τους κάνει να πιστεύουν πως όλα μπορούν να συμβούν στις ζωές τους. Μερικοί ενδόμυχα συμπάσχουν μαζί του, βλέπουν τα δικά τους περασμένα μεγαλεία και κάτι λίγοι τον κερνάνε παγωτό μηχανής και περπατάνε μαζί του κατά μήκος της παραλίας ακούγοντας τις ιστορίες του. Τους φωνάζει. Τι βλέπετε ποδόσφαιρο ρε μαλάκες όλα στημένα είναι. Και συνεχίζει… Αν έχετε κανένα καλό οβεράκι πείτε το και σε μένα.
Όταν ο Ψηλός ξεμακραίνει εμφανίζεται ο πέμπτος της παρέας. Που είσαι ρε μαλάκα άργησες του φωνάζουν ξεσηκώνοντας τον κόσμο που κάθεται στις παρακείμενες καφετέριες. Κανείς δεν θυμώνει τους ξέρουν όλοι. Με τα χρόνια σταμάτησαν να τους κοιτάνε καχύποπτα. Σταμάτησαν ακόμη και να τους θεωρούν αλήτες. Γι’ αυτούς είναι η αφορμή να μαζευτούν μετά από τον παγερό χειμώνα. Για εκείνον είναι εισιτήριο διαρκείας του στην παιδική ηλικία, στη νοσταλγία. Για όλους είναι το μωσαϊκό της αληθινής φιλίας. Εκείνης που ακόμη κι αν έχεις μήνες να δεις τον άλλον η συζήτηση συνεχίζεται ακριβώς από το ίδιο σημείο. Χωρίς να χρειάζεται να εξηγήσεις. Αρχίζουν να αναλύουν τις εντεκάδες. Μιλάνε για τον Μέσι που αν καταφέρει να το σηκώσει θα είναι αντάξιος συνεχιστής του Μαραντόνα. Κάνουν αστεία για τους εθισμούς του. Ζητάνε από τον Καράφλα να τους βάλει να ακούσουν το τραγούδι που έγραψε ο Manu Chao για τον Αργεντίνο. Κάποιοι χαμογελούν πικρά. Γιατί ξέρουν πως ο εθισμός δεν είναι αστείο. Ο Μι ρίχνει κρυφά μια γουλιά μπύρας στο χώμα για όσους έφυγαν νωρίς. Κάτι σαν τα παπούτσια στο καλώδιο στις κοινωνίες της Λατινικής Αμερικής. Ο Νίκος κάνει βίντεοκλήση στον Πάνο. Αφού δεν του ενέκριναν την άδεια αποφυλάκισης και αφού δεν γκρεμίσαμε τις φυλακές βρήκαν ένα τρόπο να πραγματοποιήσουν την υπόσχεση. Πιάσε ακόμη μια ποικιλία κρεατικών φωνάζει ο Χρίστος. Ο Πάνος γελάει. Πως είστε έτσι ρε μαλάκες. Ενώ παράλληλα κάνει κάμψεις μέσα στο δωμάτιο. Mιλάνε για τον Ρόμπεν, αναρωτιούνται τι θα γινόταν αν το φαινόμενο δεν είχε διαλύσει το γόνατο του, για τα εκατομμύρια που απλώνονται σα βεντάλια στο χορτάρι. Kοιτάζουν καχύποπτα τις λευκές τρίχες στα κεφάλια τους. Τα σώματα γερνάνε. Οι ψυχές παραμένουν όμως ζωηρές. Όμορφη ντρίπλα χώρο του κέντρου ακούγεται η φωνή του σπίκερ.
Στο ημίχρονο ο Νίκος σηκώνεται. Όλοι πιστεύουν πως πηγαίνει να παραγγείλει άλλη μια γύρα μπύρες. Εκείνος κατευθύνεται στο διπλανό σπίτι. Κάθε καλοκαίρι τον έβλεπε να βγαίνει ακριβώς στις έξι στο μπαλκόνι του με έναν ελληνικό καφέ. Τοποθετεί ευλαβικά, σχεδόν σα να βρίσκεται σε ιεροτελεστία, την καρέκλα προς τη μεριά της θάλασσας. Τους χωρίζουν μόνο δέκα μέτρα. Όταν τα μηχανοκίνητα οχήματα δεν σουλατσάρουν στο δρόμο ακούει τον παφλασμό των κυμάτων στην περιοδική μονοτονία της επανάληψης. Το κάνει αυτό για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Παλιότερα το έκανε μαζί της. Έχει αφήσει την πλαστική λευκή καρέκλα της ακριβώς από την άλλη πλευρά του στρογγυλού μπλε τραπεζιού. Σαν άλλη μια εκδοχή των παπουτσιών στο καλώδιο. Για κακή του τύχη ο Νικόλας, που θα μπορούσε να είναι εγγονός του, τον έβαλε στο μάτι. Κάθε απόγευμα περνάει από κάτω και επαναλαμβάνει το ίδιο πράγμα. Έτσι θέλω να γίνω όταν γεράσω τους λέει. Να στέκομαι σε ένα μπαλκόνι και να ακούω τα κύματα. Να γράφω τα πάντα στ’ αρχίδια μου. Να μην με νοιάζει τίποτα. Τον κοιτάζει με περιέργεια, σχεδόν με καχυποψία. Πιστεύει πως κρύβει κάποιο μυστικό. Δεν γίνεται κανείς να τα έλυσε όλα μέσα του και να κάθεται να απολαμβάνει το ηλιοβασίλεμα ακούγοντας την θάλασσα κάθε μέρα λέει και ξαναλέει με το θράσος της νεότητας.
Εκείνο το απόγευμα δεν άντεξε. Την έστησε κάτω από το μπαλκόνι και περίμενε. Μόλις εμφανίστηκε πλησίασε περισσότερο και τον ρώτησε. Ποιο είναι το μυστικό; Πως το κάνεις;
Μην βιάζεσαι του είπε. Θα το μάθεις κι εσύ. Η ζωή δεν θέλει βιασύνες. Μέχρι τότε να μετράς τα μπάνια, τα παγωτά και τα μουντιάλ που είδες με τους δικούς σου.
Έξι ποτήρια που γέμιζαν και άδειαζαν με γρήγορους ρυθμούς, έξι σώματα που βιάστηκαν να τα ζήσουν όλα, μια γενιά που έμαθε να επιβιώνει όταν όλα γύρω της ούρλιαζαν τον θάνατο, έξι μυαλά που αγαπούσαν τον ποδόσφαιρo, την καλή παρέα και τις αλητείες. Έξι καρδιές που χτυπούσαν πιο δυνατά από τις υπόλοιπες εκεί γύρω. Έξι φωνές που ανέβαζαν την ένταση… Γκολλλλλλλλ!!!! Kι ύστερα σιωπή. Ακουγόταν η εξάτμιση από τα μηχανάκια. Οι τηλεοράσεις από τα μπαλκόνια που συνέθεταν το μεθυσμένο soundtrack του πάθους, τα κύματα όταν συναντούν την άμμο, τα καπάκια από τις μπύρες που ανοίγουν, τα φιλιά από τα ζευγαράκια, τα νυχτολούλουδα που σκέπαζαν την ατμόσφαιρα.
Σχετική εικόνα

Αντιγραφή κειμένου από ένα "διαφορετικό" αθλητικό περιοδικό με αφορμή το μουντιάλ -και όχι μόνο- που μόλις ξεκινά...



Παραοικονομία και φοροδιαφυγή

  «Θα σας πω ένα νούμερο, απλώς τροφή για σκέψη. Τα εισοδήματα τα οποία δηλώνουμε, είναι 80 δισεκατομμύρια [στοιχεία ΑΑΔΕ για το 2021]...