Δεκατέσσερα χρόνια με «προγράμματα οικονομικής προσαρμογής», η Ελλάδα μπροστά στην “πολυκρίση” και λίγο πριν τις εκλογές (μέρος 1ο/4)

 

Σχεδόν τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης Μητσοτάκη/ΝΔ, δεκατέσσερα χρόνια «μνημόνια» και λίγο πριν τις εκλογές που θα αναδείξουν την κυβέρνηση η οποία θα οδηγήσει το πλοίο μέσα στη φουρτούνα της παγκόσμιας κρίσης και της εποχής των δημοσιονομικών πλεονασμάτων για την ελληνική περίπτωση.

Η ΝΔ επαίρεται για τα αποτελέσματα της πολιτικής της ιδίως μέσα στις δύσκολες συνθήκες πρώτα του κορονοϊού και στη συνέχεια του πληθωρισμού, δυο εκτάκτων φαινομένων που σάρωσαν τις οικονομίες του πλανήτη. Ο συριζα (και το πασοκ) αμφισβητούν το κυβερνητικό αφήγημα και λένε ότι θα τα κατάφερναν (και θα τα καταφέρουν στο μέλλον) καλύτερα. Ας δούμε όμως την εικόνα χωρίς κομματικά γυαλιά.

Η χωρίς τέλος κρίση που συνόδευσε το τέλος των αυταπατών της νεοφιλελεύθερης ρύθμισης και τα ΠΟΠ («προγράμματα οικονομικής προσαρμογής», ή μνημόνια κατά το λαϊκότερο) που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα υποβάθμισαν τον ελληνικό καπιταλισμό στην διεθνή ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Με τα μνημόνια, οι δανειστές πήραν την διάσωση των Τραπεζών τους και του ευρωνομίσματος ενώ απέκτησαν πρόσβαση στην αγορά δημόσιας, αλλά και ιδιωτικής περιουσίας, σε χαμηλές τιμές. Οι κυρίαρχες τάξεις της χώρας μας κέρδισαν από την πλευρά τους αφενός την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη και αφετέρου επίσης πρόσβαση στην δημόσια περιουσία. Από την άλλη, οι υποτελείς τάξεις, όχι μόνο φορτώθηκαν το δημόσιο χρέος αλλά υποχρεώνονται να ζουν με όλο και χαμηλότερα εισοδήματα (μισθοί και συντάξεις). Στον τομέα του χαρακτήρα και της δομής της ελληνικής οικονομίας δεν υπήρξε καμμία προοδευτική εξέλιξη: ο παρασιτισμός, η διόγκωση του τριτογενούς τομέα, η έλλειψη επενδύσεων στον δευτερογενή τομέα, η έλλειψη σύνδεσης μεταξύ τομέων της οικονομίας, ο χαμηλός βαθμός επιχειρηματικής καινοτομίας και ο υψηλός βαθμός μονοπώλησης της εσωτερικής αγοράς δεν άλλαξαν στο ελάχιστο από το κύμα (αντιδραστικών) “μεταρρυθμίσεων” που εφαρμόστηκαν την μνημονιακή Ελλάδα.           

Ο συριζα, συνθηκολογώντας το 2015, πήρε την σκυτάλη από τις προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις και απλώς προσπάθησε να απαλύνει τις επιπτώσεις των μνημονιακών πολιτικών χωρίς όμως να καταφέρει να αποσοβήσει την περαιτέρω υποβάθμιση της οικονομικής κατάστασης της πλειοψηφίας της κοινωνίας.

Εκείνο που κατάφερε ήταν να βάλει ένα φρένο στην κατρακύλα και να σταθεροποιήσει την οικονομία μέχρι του σημείου εξάλειψης των «δίδυμων ελλειμμάτων». Τα προεκλογικά επιδόματα που έδωσε σε κάποιες μερίδες του πληθυσμού δεν κατάφεραν να τον διασώσουν εκλογικά και το καλοκαίρι του 2019 η κυβέρνηση πέρασε φυσιολογικά στα χέρια του αυθεντικού εκφραστή των συμφερόντων του ελληνικού κεφαλαίου και των μεσοστρωμάτων που έχουν συνδέσει την ύπαρξη τους με αυτό (χωρίς βεβαίως να ξεχνάμε ότι και σημαντικά τμήματα των υποτελών τάξεων στοιχίζονται παραδοσιακά πίσω από την Δεξιά).

Από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση της ΝΔ, εκμεταλλευόμενη τα «νοικοκυρεμένα» δημοσιονομικά που άφησε ο συριζα, προχώρησε σε μείωση των φορολογικών συντελεστών -κυρίως προς όφελος των κυρίαρχων τάξεων- ενώ ταυτοχρόνως επιτάχυνε τις ιδιωτικοποιήσεις, γιγάντωσε την ζούγκλα στην αγορά εργασίας (με εμβληματικό τον «νόμο Χατζηδάκη») και ήρε ακόμα περισσότερο τους περιορισμούς που προστατεύουν το περιβάλλον από την αδηφάγο «επιχειρηματικότητα» (παραχώρηση αιγιαλών, ελεύθερων δημόσιων χώρων και οροσειρών σε τουριστικά, βιομηχανικά και ενεργοπαραγωγά πρότζεκτ). Στις δυο αναπάντεχες κρίσεις, του κορονοϊού και της εκτίναξης του πληθωρισμού, απάντησε με την ίδια μέθοδο που απάντησε συνολικά η ΕΕ: “σπρώξιμο” ρευστότητας μέσω επιδομάτων και ενισχύσεων προς επιχειρηματίες, την κοινωνικά «μεσαία τάξη» (δλδ τον πληθυσμό που βρίσκεται ανάμεσα στην μισθωτή εργασία και στο κεφάλαιο, πχ αυτοαπασχολούμενοι), άνεργους και παραοικονομούντες. Στις αρχές του 2023 πρόσθεσε στους «ωφελούμενους» τους συνταξιούχους και τους μισθωτούς του ΙΤ με τον κατώτατο μισθό. Η διαχείριση που επέλεξε η ΝΔ είχε δυο άξονες: ο πρώτος είναι η ενίσχυση των κερδών του κεφαλαίου (μέσω ιδιωτικοποιήσεων, αύξησης τιμών και κερδών, μείωση εργασιακού κόστους, κρατικών επιχορηγήσεων κ.ά) και ο δεύτερος η στήριξη μερίδων του πληθυσμού που εξασφαλίζουν μαζικά ψήφους (συνταξιούχοι, αυτοαπασχολούμενοι). Έτσι, αυξάνοντας το χρέος πάνω από 40 δισ. με την σύμφωνη γνώμη της τρόικας (κάτι που λίγο απασχολεί τους «ωφελούμενους» αν και μέρος αυτών θα κληθούν αργότερα να πληρώσουν το κόστος) έρχεται να παίξει το σενάριο μιας οικονομίας που μπαίνει σε αναπτυξιακή τροχιά για τα επόμενα χρόνια. Ταυτοχρόνως έπαιξε το χαρτί «νόμος, ασφάλεια και τάξη» τόσο σε σχέση με το εσωτερικό όσο και στο θέμα του μεταναστευτικού.

Παρακάτω θα εξετάσουμε τι πραγματικά συνέβη στην ελληνική οικονομία και κατά πόσο είναι ελπιδοφόρο του μέλλον μας.

 

1. ΑΕΠ

Μετά την κατακρήμνιση της περιόδου 2010-14 ακολούθησε η σταθεροποίηση της περιόδου 2014-18, ουσιαστικά η περίοδος συριζα. Το ΑΕΠ υποχώρησε από 242 δισ (προ μνημονίων) σε 174 δισ (-28%) το 2016 με κατάληξη τα 183 δισ στο τέλος του 2019 (-25% από το 2008).

Στην περίοδο συριζα λήφθηκαν μέτρα (αυξήσεις φόρων+μειώσεις δαπανών) που αντιστοιχούσαν στο 10% των συνολικών μνημονιακών μέτρων της περιόδου 2009-18.

Διάγραμμα 1. Δημοσιονομικά μέτρα των τριών μνημονίων

 

Η έξοδος(;) από τα μνημόνια το 2018 έδωσε την δυνατότητα μιας δειλής ανάπτυξης που διακόπηκε απότομα από την “κρίση του κορονοϊού”. Από τα μέσα του 2021, βοηθούντων των προγραμμάτων ρευστότητας, των νέων δανεικών, της επανέναρξης του τουρισμού και του πληθωρισμού, η Ελλάδα παρουσίασε μια από τις υψηλότερες στην ΕΕ μεγεθύνσεις του ΑΕΠ προσεγγίζοντας τα επίπεδα του 2011.  

Διάγραμμα 2. ΑΕΠ και Δημόσιο χρέος (σημ.: τελικά το δημόσιο χρέος στο τέλος του 2022 είχε ανέλθει στα 400 δισ) 

 

Διάγραμμα 3. ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 2010 (2021 και 2022, προβλέψεις)

 

Εξετάζοντας το ΑΕΠ κατά τομέα της ελληνικής οικονομίας μπορούμε να καταλήξουμε πολύ εύκολα στο συμπέρασμα ότι η εκτόξευση των τελευταίων δυο ετών οφείλεται κυρίως στον τομέα της ενέργειας (με τις αυξημένες τιμές), του εμπορίου και των “υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης” (το γνωστό τρίπτυχο “τουρισμός-σουβλάκι-καφές”). Την μεγαλύτερη ζημιά σε σχέση με τα υψηλά του (2006) έχει υποστεί το ΑΕΠ των κατασκευών παρά την αύξηση κατά 30% από τα χαμηλά του (2017). Στους υπόλοιπους τομείς η απόσταση από τα υψηλά τους κυμαίνεται από το -15% έως το -30%.  

 Διάγραμμα 4. Εξέλιξη ΑΕΠ κατά τομείς της οικονομίας (ΕΛΣΤΑΤ - 2022, πρόβλεψη)          

 

      

2. Δημόσιο χρέος

Το δημόσιο χρέος από 126% του ΑΕΠ το 2009 ανέβηκε το 2011 στο 181% και μετά το “κούρεμα” (το PSI) έπεσε στο 140% χωρίς να όμως να σταματήσει να αυξάνεται τόσο ως προς την ονομαστική του τιμή όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το 2015 έκλεισε στο 182% του ΑΕΠ με τάση σταθεροποίησης (και μάλλον αργής ανόδου από τότε) φτάνοντας το 2019 στο 194% του ΑΕΠ.

Έκτοτε, κατά την διακυβέρνηση της ΝΔ, το δημόσιο χρέος συνέχισε να αυξάνει. Όπως σημειώνει Η Ναυτεμπορική

«Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας, στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου [2022] εκτινάχθηκε στο ποσό των 400,28 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 11,94 δισ. ευρώ, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 που είχε διαμορφωθεί σε 388,34 δισ. ευρώ. 

Ακόμη, το ακαθάριστο χρέος της χώρας ανήλθε τον Δεκέμβριο του 2022, στο 190,5% του ΑΕΠ, από 194,5% του ΑΕΠ το 2021, με τη βελτίωση να οφείλεται καθαρά στην ποσοτική αύξηση του ΑΕΠ στη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Πηγή ανησυχίας συνιστά το γεγονός ότι, το ύψος στο οποίο διαμορφώθηκε το ακαθάριστο χρέος του Κράτους, είναι κατά 8 δισ. ευρώ, υψηλότερο, σε σχέση με τον στόχο που έθεσε το υπουργείο Οικονομικών και αποτυπώνεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2023».

 

2α. Πως… μίκρυνε το δημόσιο χρέος η κυβέρνηση Μητσοτάκη;

Παρά την αύξηση του δημόσιου χρέους στα 400 δισ. (ή 200% του ΑΕΠ) από 356,5 δισ. τον Ιούνιο του 2019 τόσο η κυβέρνηση όσο και οι “θεσμοί” πανηγυρίζουν για την μείωση του δημόσιου χρέους:

«Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 355.000 εκατ.[=355 δισ.] ευρώ ή 168,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2022, έναντι 353.434 εκατ. ευρώ ή 194,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2021, παρουσιάζοντας μείωση κατά 25,6 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2021. Το 2023 το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 357.000 εκατ. ευρώ ή 159,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 9,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2022» πηγή εδώ

«Πως γκένεν αυτό;» όπως θα ’λεγε κι ο Ογκουνσότο…

Λοιπόν, το Χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης-ΧΚΚ (ή Χρέος της Κεντρικής Διοίκησης ή Ακαθάριστο Δημόσιο Χρέος) περιλαμβάνει ΟΛΑ τα χρέη που πρέπει να πληρώσει η κυβέρνηση σε εξωτερικούς, εσωτερικούς, κρατικούς, ιδιώτες πιστωτές αλλά και σε ΟΤΑ, ασφαλιστικά Ταμεία και ΝΠΔΔ.

Από την άλλη το Χρέος Γενικής Κυβέρνησης-ΧΓΚ (το οποίο αποτελεί τον δείκτη παρακολούθησης των δημοσιονομικών επιδόσεων των κρατών) είναι το Χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης από το οποίο αφαιρούνται

-τα κρατικά ομόλογα που κατέχουν ασφαλιστικά ταμεία (ΟΚΑ) και οι ΟΤΑ και άλλοι δημόσιοι φορείς (το αποκαλούμενο ενδοκυβερνητικό χρέος)

-τα κέρματα και οι επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα των νομικών προσώπων. 

Με αυτή τη μέθοδο η κυβέρνηση “εξαφανίζει” χρέος. Ας δούμε την ταχυδακτυλουργία αυτή από την παρουσίαση του προϋπολογισμού (στον οποίο μάλιστα η κυβέρνηση προέβλεπε για το τέλος του 2022 ΧΚΚ 392,3 δισ. ενώ αυτό ανέβηκε τελικά στα 400 δισ.). Ενώ το ΧΚΚ το 2021 ήταν 388,3 δισ. το ΧΓΚ έπεφτε στα 353,4 δισ. ώστε να “εξαφανίζεται” χρέος ύψους 35 δισ.

Διαγράμματα 5α και β. Από το ΧΚΚ στο ΧΓΚ (σημ.: το ΧΚΚ του 2022 ήταν τελικά 400,3 δισ. και όχι 392,3 δισ. που ήταν η αρχική πρόβλεψη της κυβέρνησης)

 

Στο τέλος του 2022 ενώ το ΧΚΚ ήταν 400,3 δισ. (και μάλιστα η κυβέρνηση, όπως είδαμε, είχε προβλέψει αρχικά ότι θα έφτανε στα 392,3 δισ.) η κυβέρνηση της ΝΔ αναφέρει το ΧΓΚ το οποίο βρισκόταν στα 356,2 δισ. (βλ. και Διάγραμμα 6). Με αυτόν τον τρόπο “εξαφάνισε” χρέος ύψους 44 δισ. (=400,3-356,2). Με την μέθοδο αυτή η ΝΔ αποκρύπτει επίσης ότι αύξησε το ΧΚΚ κατά 43,7 δισ. (ή κατά 12%) από το καλοκαίρι του 2019 οπότε και  παρέδωσε την διακυβέρνηση ο Συριζα (τα 27 δισ. από αυτά πρέπει να είναι επιπλέον δάνεια από τις αγορές και τα υπόλοιπα από επιπλέον υποχρεωτικά δάνεια από Φορείς της Κυβέρνησης).  

	2019		2022
Χρέος ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ κυβέρνησης	356,6 δισ. *		400,3 δισ.		+43,7 δισ. (ή +12%)
Χρέος ΓΕΝΙΚΗΣ κυβέρνησης	331,1 δισ. **		356,2 δισ.
* Ιούνιος 2019 **Δεκέμβριος 2019

Κάτι που επίσης αποκρύπτεται είναι ότι στο δημόσιο χρέος δεν έχουν καταγραφεί ακόμη οι εγγυήσεις για το σχέδιο Ηρακλής (23 δισ.).

 

Διάγραμμα 6α. Χρέος Γενικής Κυβέρνησης και άλλα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας

Διάγραμμα 6β. Χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης από το Δελτίο Δημοσίου Χρέους

 

2β. Η Καθαρή Διεθνής Επενδυτική Θέση της χώρας

Η Καθαρή Διεθνής Επενδυτική Θέση (NIIP) μπορεί να θεωρηθεί ως ο ισολογισμός μιας χώρας (αθροιστικά του Ιδιωτικού και του Δημόσιου τομέα) σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η Ελλάδα πάντα αντιμετώπιζε πρόβλημα σε αυτόν τον τομέα. Προφανώς τα μνημόνια επιδείνωσαν αυτόν τον δείκτη και ακόμη περισσότερο η ύφεση του κορονοϊού αλλά η αύξηση του ΑΕΠ από τα μέσα του 2021 τον επανέφερε στα επίπεδα της περιόδου 2017-18. 

 

 

 

Διαγράμματα 7α. Καθαρή Διεθνής Επενδυτική Θέση της Ελλάδας και δημόσιο χρέος, 

7β. Καθαρή Διεθνής Επενδυτική Θέση της Ελλάδας (ΝΙΙΡ %ΑΕΠ)

7γ, δ. Εξωτερικό χρέος (Δημόσιου και ΙΤ) σε ονομαστικές τιμές και ως ποσοστό του ΑΕΠ

 

Το δημόσιο χρέος, όπως και να ειδωθεί, αυξάνει σταθερά σε ονομαστική τιμή αν και μετά το 2021 μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ από τα υψηλά του 2020. Αυτό οφείλεται στην αύξηση του ΑΕΠ η οποία υποβοηθήθηκε από τον υψηλό πληθωρισμό. Το θετικό είναι ότι οι τόκοι του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώνονται σχεδόν γραμμικά από το 2013: από το 7,5% το 2011, στο 4% το 2014, στο 3% το 2019 και στο 2,5% το 2021. Θετικό είναι επίσης ότι το μέσο σταθμικό επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η χώρα έχει διαμορφωθεί εδώ και χρόνια σε επίπεδα κάτω του 2%. Προφανώς πολύ μεγάλο ρόλο –τον μεγαλύτερο- τόσο στο να δανείζεται η χώρα όσο και στο να δανείζεται με τόσο χαμηλά επιτόκια έχει παίξει αφενός η διακράτηση του ελληνικού χρέους σε μεγάλο ποσοστό από τον «επίσημο τομέα» όσο και η παρέμβαση της ΕΚΤ που εγγυάται στους αγοραστές των ελληνικών τίτλων ότι θα τους στηρίζει. 

Διάγραμμα 8. Ετήσιο μέσο σταθμικό επιτόκιο εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους

 

Διάγραμμα 9. ΧΚΚ ανά είδος πιστωτή

 

Από την άλλη, αυτή ακριβώς η απόλυτη εξάρτηση της χώρας από τους δανειστές της την κάνει ευάλωτη σε όποια απαίτηση τους αλλά και σε οποιαδήποτε αύξηση των επιτοκίων που σημαίνει ότι αυτομάτως θα απαιτηθούν αυξημένα πλεονάσματα και, επαγωγικά, νέα μέτρα που οι κυβερνήσεις δεν θα είναι σε θέση να αρνηθούν.   

 

3. Πως πάνε τα ελλείμματα;

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ) είναι η διαφορά μεταξύ της αξίας των αγαθών και των υπηρεσιών που εισάγει μια χώρα σε σχέση με την αξία αυτών που εξάγει.

Δημοσιονομικό πλεόνασμα/έλλειμμα είναι η θετική/αρνητική διαφορά μεταξύ δημόσιων εσόδων και δημοσίων εξόδων (το πρωτογενές αποτέλεσμα δεν περιλαμβάνει την πληρωμή των τόκων)

Η Ελλάδα, παραδοσιακά, εμφάνιζε έλλειμμα τόσο στο ΙΤΣ όσο και στα δημοσιονομικά της μεγέθη. Τα ταυτόχρονα αυτά ελλείμματα ονομάζονται «δίδυμα ελλείμματα» και είχαν ενταθεί κυρίως μετά την ένταξη της χώρας στο ευρώ. Για το πρώτο ήταν υπεύθυνη η δομή της ελληνικής οικονομίας και για το δεύτερο η κραυγαλέα υστέρηση των εσόδων λόγω α) της υποφορολόγησης του κεφαλαίου και των αυτοαπασχολούμενων β) των υψηλότερων στην ΕΕ δαπανών για το ένστολο κράτος και γ) των υψηλότατων δαπανών για τόκους οι οποίοι πλήρωναν τα ελλείμματα που δημιουργούσαν οι προαναφερθείσες αιτίες (α) και (β).

Διάγραμμα 10. Πρωτογενή δημοσιονομικά ελλείμματα από τη μεταπολίτευση μέχρι την χρεοκοπία του 2010 (πάνω από την κόκκινη γραμμή του 0% είναι τα πρωτογενή ελλείμματα. Πρωτογενή πλεονάσματα εμφανίζονται στην “περίοδο Σημίτη”)

 

Διάγραμμα 11. Το ΙΤΣ εκτινάσσεται μετά την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Κύριος υπεύθυνος το μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο(ισοζύγιο αγαθών)

Εξαιτίας των μνημονίων ευρωλιτότητας τα δίδυμα ελλείμματα μειώθηκαν θεαματικά μέχρι το 2019. Ειδικότερα, το ΙΤΣ σχεδόν μηδενίστηκε κατά την περίοδο 2014-19 αλλά εκτοξεύτηκε και πάλι στη συνέχεια. Είναι προφανές ότι ο σημαντικότερος επιβαρυντικός παράγοντας είναι το αρνητικό ισοζύγιο στον τομέα των αγαθών, δλδ η χρόνια αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να είναι εισαγωγέας και όχι παραγωγός αγαθών.  

 

Διάγραμμα 12. ΙΤΣ, Ισοζύγιο αγαθών, Ισοζύγιο υπηρεσιών

Δ13. Εισαγωγές και εξαγωγές (αγαθά+υπηρεσίες)

Δ14. Εισαγωγές και εξαγωγές αγαθών

 

Δ15. Εισαγωγές και εξαγωγές υπηρεσιών

 

Δ16. Ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών (αγαθών+υπηρεσιών)

Στον τομέα των δημοσιονομικών ο Συριζα μπορεί να υπερηφανεύεται ότι κατάφερε να βγάλει μικρά πλεονάσματα κάτι που επανέλαβε και η ΝΔ το 2022 χάρη στις αυξημένες εισπράξεις από φόρους.

Δ17. Ισοζύγιο και πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης (2011-2022)

Διάγραμμα 18. Σύγκριση περιόδων Συριζα και ΝΔ από την Αυγή (σημ.: το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης το 2020 είναι -10,2% και όχι 10,2%)

Το ΚΕΦΙΜ τα τελευταία χρόνια δημοσιεύει των αριθμό των ημερών που πρέπει να εργαζόμαστε κατά μέσο όρο για να πληρώσουμε τους φόρους και τις ασφαλιστικές εισφορές (αν και μάλλον δεν αφαιρεί από τον λογαριασμό τις επιστροφές φόρου «φουσκώνοντας» τα αποτελέσματα της). Μάλιστα σημειώνει πόσες μέρες εργαζόμαστε («ημέρες χωρίς έλλειμμα») και πόσες μέρες ΘΑ έπρεπε να εργαζόμαστε για να μην δημιουργούνται ελλείμματα («ημέρες με έλλειμμα»). Φαίνεται και από εδώ α) ότι η περίοδος Συριζα μπορεί να εμφάνισε μια αύξηση εσόδων της τάξης του 7% από την περίοδο 2012-14 αλλά δεν δημιούργησε νέα ελλείμματα και β) ότι η περίοδος Μητσοτάκη μείωσε ελάχιστα την φορολογική επιβάρυνση ενώ ταυτοχρόνως δημιούργησε και πολύ μεγάλα ελλείμματα (αυξάνοντας το δημόσιο χρέος).  

Διάγραμμα 19. Ημέρα φορολογικής ελευθερίας από το ΚΕΦΙΜ (οι ημέρες του 2022 είναι υποεκτιμημένες καθώς τελικά τα δημόσια έσοδα ήταν υψηλότερα από όσα προέβλεπε ο προϋπολογισμός του 2022)  

Μάλιστα, παρότι η κυβέρνηση της ΝΔ διαφημίζει ότι μείωσε κάποιους φορολογικούς συντελεστές (κυρίως υπέρ του κεφαλαίου) εντούτοις στην πραγματικότητα οι εισπραττόμενοι φόροι και ασφαλιστικές εισφορές το 2022 αυξήθηκαν περισσότερο από το ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται στο ότι όσοι δεν αύξησαν τα εισοδήματα τους ή τα αύξησαν κάτω από την αύξηση του ΑΕΠ πλήρωσαν περισσότερα στον κρατικό κορβανά αφού οι τιμές επί των οποίων υπολογίζονται οι έμμεσοι φόροι είναι αυξημένες.

Διάγραμμα 20. Έσοδα Γενικής Κυβέρνησης από φόρους και ασφ/κές εισφορές % ΑΕΠ για το 2018 και το 2022

 

Συνεχίζεται…