Το ΧΑΑ στην είσοδο του 2025

 

Στο σημείωμα της 30^ης Σεπτεμβρίου είχαμε τίτλο «Μια διόρθωση που(φαίνεται να) τελειώνει» δηλώνοντας με αυτό τον τρόπο την υπό όρους αισιοδοξία για το τέλος της ξαφνικής διόρθωσης του Αυγούστου. Το τέλος της διόρθωσης για το ΧΑΑ δεν ήρθε τότε καθώς ο ΓΔ «βρήκε» στην γραμμή αντίστασης του πλαγιοκαθοδικού του καναλιού (που είχε αφετηρία τα μέσα Μαΐου) και έκανε μια ακόμη μικρή βουτιά μέχρι να βρει την στήριξη που του έδωσε τελικά την δύναμη να βγει από το κανάλι και να κατακτήσει πλέον νέα υψηλά 14 ετών. Το σύνθετο σύστημα των προσαρμοσμένων ΕΚΜ έδωσε σήμα αγοράς που μέχρι στιγμής βρίσκεται σε ισχύ

Σχήμα 1. Εβδομαδιαίο διάγραμμα ΓΔ

Στο μηνιαίο διάγραμμα, το τελευταίο σκέλος της διόρθωσης βύθισε με ταχύτητα τον StochRSI(14,14,3,3) σε υπερπωλημένη περιοχή χωρίς όμως να ακολουθήσει και ο RSI -που παρέμεινε σε υψηλές τιμές- και σύντομα ξεπέρασε τον ΚΜ του επιβεβαιώνοντας το τέλος της διόρθωσης.

Σχήμα 2. Μηνιαίο διάγραμμα ΓΔ

Προς το παρόν ο ΓΔ βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με το μακροχρόνιο κανάλι που κινείται και είναι λογικό είτε να κάνει μια μικρή διόρθωση είτε να κινηθεί οριζόντια αφήνοντας να δημιουργηθεί ένας κενός χώρος από την γραμμή αντίστασης του καναλιού του ώστε να το προσεγγίσει σε μια επόμενη στιγμή. Φυσικά δεν αποκλείεται να κινηθεί ακόμη πιο ανοδικά βγαίνοντας από το κανάλι αυτό αν και δεν θα το προτιμούσα. Σε κάθε περίπτωση μένουμε πλήρως αγορασμένοι και αναμένουμε

Στο εξωτερικό συνεχίζεται το ανοδικό κρεσέντο στην αμερικάνικη αγορά και στον ΝΙΚΚΕΙ δημιουργώντας φυσιολογικό σκεπτικισμό για την διατήρηση των υπερβολικών αποδόσεων τους (βλέπε και Σχετικό 1)

Σχήμα 3. Εβδομαδιαίο διάγραμμα S&P500

Σχήμα 4. Μηνιαίο διάγραμμα ΝΙΚΚΕΙ  

Σχετικά:

1. Μνήμες της φούσκας των dotcom ξυπνά ο "πανάκριβος" S&P500

2. AI stocks and their impact on the stock market: hype or reality?

 

Τα «κλεμμένα»

 

Κανένα τηλεφωνικό μήνυμα δεν έφτασε, αλλά ο μπάτλερ δεν κοιμήθηκε και περίμενε μέχρι τις τέσσερις –όταν πια δεν υπήρχε κανένας να το παραλάβει, αν έφτανε. Έχω την εντύπωση ότι ο ίδιος ο Γκάτσμπυ δεν πίστευε ότι θα ερχόταν κανένα μήνυμα, και ίσως και να μην τον ένοιαζε πια. Αν ήταν έτσι, θα πρέπει να ένιωθε ότι είχε χάσει τον παλιό κόσμο του, ότι είχε καταβάλει μεγάλο τίμημα ζώντας τόσα χρόνια με ένα και μοναδικό όνειρο. Θα πρέπει να κοίταξε ψηλά και να είδε μέσα από τρομακτικά φύλλα έναν ουρανό που δεν του ήταν οικείος […]

Ο σωφέρ –άνθρωπος του Γούλφσαϊμ- άκουσε τους πυροβολισμούς –εκ των υστέρων, το μόνο που είπε ότι τούς έδωσε σημασία. Οδήγησα από τον σταθμό κατευθείαν στο σπίτι του Γκάτσμπυ και το ότι ανέβηκα τρία τρία τα σκαλιά ήταν το πρώτο πράγμα που τους ξεσήκωσε. Αλλά ήξεραν ήδη, είμαι βέβαιος. Χωρίς να πούμε λέξη, οι τέσσερις μας, ο σωφέρ, ο μπάτλερ, ο κηπουρός κι εγώ, τρέξαμε στην πισίνα.

Μπορούσες να διακρίνεις μια αδύναμη, σχεδόν αδιόρατη κίνηση του νερού από το ένα άκρο της τροφοδοσίας μέχρι το άλλο της αποχέτευσης. Με ανεπαίσθητες ρυτιδώσεις, που δεν ήσαν καν σκιές κυμάτων, το φορτωμένο στρώμα κατηφόριζε ακολουθώντας ακανόνιστη πορεία. Μια ελάχιστη πνοή ανέμου που δεν θα ζάρωνε την επιφάνεια ήταν αρκετή για να μεταβάλει την απρόβλεπτη πορεία του με το απρόβλεπτο φορτίο του. Το άγγιγμα μιας ομάδας φύλλων το έστρεψε αργά, και ακολούθησε, σαν το τελευταίο σκέλος ενός ταξιδιού, έναν λεπτό κόκκινο κύκλο στο νερό.

Γυρίζαμε με τον Γκάτσμπυ στο σπίτι όταν ο κηπουρός είδε το σώμα του Ουίλσον πιο πέρα στο γρασίδι –και η καταστροφή είχε ολοκληρωθεί.

Φράνσις Φορντ Φιτζέραλντ, Ο μεγάλος Γκάτσμπυ

   

         

Ο ιμπεριαλισμός στον Ινδο-Ειρηνικό: μια εισαγωγή (μέρος 2ο/3)

 

Συνέχεια από το προηγούμενο

 

Ο Ινδο-Ειρηνικός και ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος

Η στροφή στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με το Πεκίνο, η οποία ξεκίνησε το 2010, ήταν μια αντίδραση στην τεράστια επιτυχία της κινεζικής οικονομίας και στη σχετική παρακμή αυτής των Ηνωμένων Πολιτειών, σε συνδυασμό με τις αντιληπτές αλλαγές στην πολιτικοοικονομική στάση της Κίνας, η οποία χάραζε όλο και περισσότερο μια ανεξάρτητη πορεία. Όπως παρατήρησε ο Yi Wen, οικονομολόγος και αντιπρόεδρος του Federal Reserve Board του St. Louis, μεταξύ του 1978 και των αρχών της δεκαετίας του 2000, «η Κίνα συμπύκνωσε τα περίπου 150 με 200 (ή περισσότερα) χρόνια επαναστατικών οικονομικών αλλαγών που γνώρισε η Αγγλία το 1700-1900, οι Ηνωμένες Πολιτείες το 1760-1920 και η Ιαπωνία το 1850-1960 σε μια γενιά». Το 1978, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Κίνας ήταν μόνο το ένα τρίτο αυτού της υποσαχάριας Αφρικής, με 800 εκατομμύρια του κινεζικού πληθυσμού το 1981 να ζουν με λιγότερο από 1,25 δολάρια την ημέρα. Μέχρι το 2018, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Κίνας είχε ανέβει στο παγκόσμιο μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα και η χώρα έχει εξαλείψει την απόλυτη φτώχεια εντός των συνόρων της. Το 1953, η Κίνα αντιπροσώπευε το 2,3% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγικής δυνατότητας, αλλά, μέχρι το 2020, το μερίδιό της στην παγκόσμια μεταποίηση είχε αυξηθεί σε περίπου 35%. Σήμερα, η Κίνα είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας στον κόσμο, με το μερίδιό της στο παγκόσμιο εμπόριο να είναι περίπου 15% το 2020, σε σύγκριση με περίπου 8% που κατέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Μεγάλη Χρηματοπιστωτική Κρίση (2007-08) ήταν ορόσημο. Αν και η Κίνα είδε μια τεράστια μείωση στην εξωτερική της ζήτηση για αγαθά, η οικονομία της έκανε στροφή 180^ο την ώρα που η υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία βυθίστηκε σε βαθιά στασιμότητα και ανέκαμψε με αργούς ρυθμούς. Η Κίνα, με τον τεράστιο δημόσιο τομέα της, κατάφερε να βγει από τη Μεγάλη Χρηματοπιστωτική Κρίση σχεδόν ανεπηρέαστη, με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης, την ίδια στιγμή που αυτό που ο Economist ονόμασε ως «ετοιμοθάνατο πλούσιο κόσμο» προσπαθούσε να επιτύχει οποιαδήποτε ανάπτυξη καθόλου. Το σοκ στην Ουάσιγκτον ήταν τεράστιο. Όχι μόνο ήταν η Κίνα τώρα η κινητήρια δύναμη για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη αλλά, μέχρι το 2010, είχε ξεπεράσει την Ιαπωνία και έγινε η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως. Τίποτα δεν φαινόταν να σταματά την ταχεία ανάπτυξή της. Από καιρό είχε υποστηριχθεί από τους θεωρητικούς της κλιμακούμενης οικονομικής στασιμότητας στον μονοπωλιακό καπιταλισμό ότι οι υποτονικές επιδόσεις όλων των ώριμων καπιταλιστικών οικονομιών, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Δυτική Ευρώπη και η Ιαπωνία, σχετίζονται με τα χαμηλά επίπεδα καθαρών επενδύσεων λόγω υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας και την μείωση των αναμενόμενων κερδών από νέες επενδύσεις που αυτό δημιουργεί. Στις αρχές της Μεγάλης Χρηματοπιστωτικής Κρίσης, mainstream οικονομολόγοι όπως ο Λόρενς Σάμερς υιοθέτησαν αυτή την ανάλυση (χωρίς να αναφέρονται στην προέλευσή της), γράφοντας για «παγκόσμια στασιμότητα». Αλλά, ενώ οι χώρες του ιμπεριαλιστικού πυρήνα της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας αναπτύσσονταν όλο και πιο αργά λόγω της έλλειψης καθαρού σχηματισμού κεφαλαίου (σε συνδυασμό με τη συσσώρευση χρηματοοικονομικών αξιώσεων για πλούτο στην κορυφή της κοινωνίας), η Κίνα αποτέλεσε αντιπαράδειγμα, με ιστορικά υψηλά επίπεδα καθαρών επενδύσεων για δεκαετίες, με αποτέλεσμα ρυθμούς ανάπτυξης που άφησαν εποχή.

Η μεγάλη στρατηγική της Κλίντον στον Ινδο-Ειρηνικό, ακολουθούμενη από την «στροφή προς την Ασία» του Ομπάμα το 2010–2011, ήταν μια απάντηση σε αυτή την καθοριστική αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία. Σε αυτή την κατάσταση, η Ουάσιγκτον βρέθηκε μπλεγμένη σε μια σειρά αντιφάσεων. Οι ΗΠΑ όχι απλώς ήταν πρόθυμες, έχοντας βγει από μια βαθιά ύφεση, να εξασφαλίσουν ένα μεγαλύτερο τμήμα της οικονομικής αξίας που δημιουργείτο στην Ασία, και ιδιαίτερα στην Κίνα, αλλά ταυτοχρόνως προσπάθησαν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη της κινεζικής οικονομικής ισχύος μέσα από μια διαδικασία στρατηγικής περικύκλωσης, με την ενίσχυση των στρατιωτικών βάσεων, των συμμαχιών και των συνεργασιών, μέσω  περιορισμών στην τεχνολογία και την απόπειρα δημιουργίας εμπορικών συμφωνιών που θα ήταν προς όφελος των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ενώ θα υπονόμευαν την Κίνα.

Εντούτοις, η στρατηγική Ομπάμα για την αξιοποίηση από τις ΗΠΑ των διαφόρων διαστάσεων της ισχύος εναντίον της Κίνας ήταν ακόμη σχετικά προσεκτική, δεδομένων των πολιτικών εξελίξεων που συμβαίνουν στην ίδια την Κίνα. Ξεκινώντας με το 17ο Συνέδριο του Κόμματος το 2007, το οποίο πραγματοποιήθηκε κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του Hu Jintao ως γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και πρόεδρου της Κίνας, η κυρίαρχη μεταρρυθμιστική πτέρυγα (επίσης γνωστή ως Δεξιά) στην Κίνα αμφισβητείτο ολοένα και περισσότερο από τους συντηρητικούς (επίσης γνωστή ως Αριστερά). Αν και δεν είχαν οριστεί ακόμα ξεκάθαρα οι γραμμές διαφωνίας, η πρώτη ταυτιζόταν πιο έντονα με τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς που εισήγαγε ο Deng Xiaoping και εμβαθύνθηκαν από τον διάδοχό του Jiang Zemin, ενώ η δεύτερη ήταν περισσότερο προσανατολισμένη στην κρατική παρέμβαση και συχνά παρέπεμπε με διάφορους τρόπους στον Μάο Τσε Τουνγκ. Αυτό θα μπορούσε να φανεί ως η κύρια διαφωνία, συμπεριλαμβανομένων και ερωτημάτων για το πώς θα οριστεί η Επιστημονική Ανάπτυξη και η Αρμονική Κοινωνία. Το τελευταίο ζήτημα περιστρεφόταν γύρω από τους Τρεις Εκπροσωπήσεις του Jiang που τέθηκαν το 2000, περιγράφοντας την πορεία της προόδου της Κίνας. Εδώ, μια Αρμονική Κοινωνία:

«[1] Εκπροσωπεί τις τάσεις ανάπτυξης των προηγμένων παραγωγικών δυνάμεων

[2] Εκπροσωπεί τους προσανατολισμούς ενός Προηγμένου Πολιτισμού και

[3] Εκπροσωπεί τα θεμελιώδη συμφέροντα της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού της Κίνας».

Οι Τρεις Εκπροσωπήσεις παρουσιάστηκαν αρχικά ως απάντηση στην Αριστερά και είχαν στόχο να συνεχίσουν τη μεταρρυθμιστική πορεία προς την κατεύθυνση του φιλελευθερισμού/νεοφιλελευθερισμού.

Αντίθετα, η συντηρητική προσέγγιση ήταν να αναδειχθεί ο «Σοσιαλισμός με Κινεζικά Χαρακτηριστικά» και να καθιερωθεί ως το κλειδί τόσο για την Επιστημονική Ανάπτυξη όσο και για την Αρμονική Κοινωνία. Αυτό που προέκυψε ανέλπιστα στο 17ο συνέδριο του Κόμματος, ήταν η έμφαση στον Σοσιαλισμό με Κινεζικά Χαρακτηριστικά ως τον καθοριστικό «Δρόμο του Λάβαρου» που θα όριζε τις κινεζικές πολιτικές εξελίξεις, και επομένως ήταν μια νίκη για την Αριστερά. Οι Τρεις Εκπροσωπήσεις του Jiang υποβαθμίστηκαν και δεν θεωρούνταν πλέον ως ανεξάρτητες συνεισφορές, αλλά ενσωματώθηκαν στον Σοσιαλισμό με Κινεζικά Χαρακτηριστικά «απορροφώντας τώρα όλα όσα ακολούθησαν τον Μάο». Ο Xi έφτασε αργότερα στο σημείο να χαρακτηρίσει το «Θεωρητικό Σύστημα του Σοσιαλισμού με Κινέζικα Χαρακτηριστικά» ως το “Δεύτερο Ιστορικό Άλμα προς τα Εμπρός“ μετά τον Μάο, με τη Σκέψη του Xi Jinping να συνδέεται με τον Σοσιαλισμό με Κινέζικα Χαρακτηριστικά για μια Νέα Εποχή και να θεωρείται ως το Τρίτο Άλμα προς τα Εμπρός.

Η δυναμική επιστροφή του συντηρητισμού/της Αριστεράς στο 17ο Συνέδριο του Κόμματος ακολουθήθηκε από περαιτέρω ενίσχυση της Αριστεράς στο Κόμμα μετά τη Μεγάλη Οικονομική/Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008-2009 που ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με ολόκληρο τον ιμπεριαλιστικό πυρήνα της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, μαζί με τις πιο εξαρτημένες οικονομίες του Παγκόσμιο Νότου, να εισέρχονται σε μια νέα συστημική κρίση άνευ προηγουμένου από την εποχή του Β ΠΠ, το κύρος του νεοφιλελευθερισμού στην Κίνα άρχισε να φθίνει, αν και παραμένει ισχυρό μεταξύ των Κινέζων οικονομολόγων που έχουν σπουδάσει στο εξωτερικό. Η απομάκρυνση από τις δυτικές αντιλήψεις μπορεί να φανεί σε σημαντικά άρθρα κεντρικών εντύπων όπως το [θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΚ] Κόκκινη Σημαία. Μια σημαντική αποτύπωση αυτού ήταν η ξαφνική στροφή στις αναλύσεις μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Από το 1994 έως το 2008, οι βασικές ερμηνείες για τη σοβιετική αποτυχία ήταν η έλλειψη μεταρρυθμίσεων της αγοράς, η θεσμική κρίση και η ιδεολογική διάβρωση, με αυτή τη σειρά, την ώρα που η κομματική οικοδόμηση ήταν ελάχιστα εμφανής. Ωστόσο, το 2009–2018, οι δύο πρώτες από αυτές τις ερμηνείες εξαφανίστηκαν εντελώς, ενώ η έμφαση άλλαξε προς τις αποτυχίες σε σχέση με την ιδεολογική διάβρωση και την κομματική οικοδόμηση, με πρόσθετη έμφαση στις κακές ηγεσίες (δηλαδή στη διαφθορά).

Η ανάδειξη του Xi ως ΓΓ του κόμματος και ως προέδρου της χώρας θεωρήθηκε από πολλούς ως νίκη των δεξιών μεταρρυθμιστών. Στους κύκλους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, υπήρχε η ελπίδα ότι ο Xi θα ήταν ένας νέος Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και ότι θα επέκτεινε τις ιδιωτικοποιήσεις στην κινεζική οικονομία και τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα ολοκληρώνονταν με την πτώση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Στα πρώτα χρόνια της πρώτης του θητείας, ο Xi φαινόταν σε πολλούς να ακολουθεί πραγματικά μια μεταρρυθμιστική πορεία. Το «Κινεζικό Όνειρό» του για την Κίνα έγινε ξανά δυνατό και η συνέχιση της πορείας για μια «σπουδαία σύγχρονη σοσιαλιστική κοινωνία» (η οποία είχε «σταθεί στα πόδια της» με τον Μάο και είχε γίνει «καλύτερη» υπό τον Deng) θεωρούνταν συχνά μια καθαρά εθνικιστική στάση. Σύντομα όμως έγινε σαφές ότι για τον Xi, το Κινεζικό Όνειρο ήταν απολύτως σύμφωνο με τον Σοσιαλισμό με Κινεζικά Χαρακτηριστικά και ότι όχι μόνο ήταν σε συμφωνία με τη συντηρητική (αριστερή) θέση, αλλά ο ίδιος εκπροσωπούσε έναν «αντεστραμμένο Γκορμπατσόφ», ο οποίος ήταν αποφασισμένος να επαναφέρει την «Σύνδεση κόμματος-λαού με βάση την Γραμμή Μαζών». Ένας καθοριστικός παράγοντας που οδήγησε στη Δυτική εχθρότητα ήταν η εισαγωγή της Πρωτοβουλίας Μίας Ζώνης και ενός Δρόμου το 2013, η οποία είχε ως στόχο την δημιουργία μιας τεράστιας παγκόσμιας υποδομής που θα συνέδεε την Κίνα με τον Παγκόσμιο Νότο και την Ευρώπη σε επίπεδο γεωοικονομικών σχέσεων.

Αν η «Στροφή στην Ασία» του Ομπάμα είχε ως στόχο την ενίσχυση της στρατιωτικής και γεωοικονομικής περικύκλωσης της Κίνας, η Ουάσιγκτον το γάντι δεν το είχε ρίξει ακόμη με αποφασιστικό τρόπο, καθώς οι Αμερικανοί μεγάλοι σχεδιαστές στρατηγικής εξακολουθούσαν να ελπίζουν σε έναν νέο Γκορμπατσόφ, ο οποίος θα υπονόμευε εσωτερικά το Κόμμα, αποδυναμώνοντας την Κίνα και την παγκόσμια πρόκληση που αυτή εκπροσωπούσε. Μέχρι το 2015, ήταν σαφές ότι ο Xi όχι μόνο ήταν ειλικρινής στην προώθηση του σοσιαλισμού στις προτάσεις του για τη Νέα Εποχή, αλλά και ότι το κλίμα είχε στραφεί πλέον εναντίον των μεταρρυθμιστών. Οι Ρεπουμπλικανοί διαμορφωτές στρατηγικής γύρω από τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2016 ήταν οι πρώτοι που ζήτησαν έναν Νέο Ψυχρό Πόλεμο με την Κίνα (ενώ επιδίωξαν ταυτοχρόνως ανακωχή με τη Ρωσία). Οι Δημοκρατικοί, αντιθέτως, παρά τις εκκλήσεις του Ομπάμα για στροφή, εξακολουθούσαν να επικεντρώνονται στη Ρωσία περισσότερο από την Κίνα. Αλλά με το κάλεσμα Τράμπ για έναν Νέο Ψυχρό Πόλεμο με την επιβολή τεράστιων αυξήσεων στους δασμούς στην Κίνα, την αύξηση των κυρώσεων και τη μεγάλη στρατιωτική ώθηση, οι Δημοκρατικοί γρήγορα υιοθέτησαν την ίδια γραμμή. Ως εκ τούτου, η Κίνα ανακηρύχθηκε «Αναθεωρητική Δύναμη» που απειλούσε τη «Διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες». Αυτή η φράση, θα πρέπει να είναι σαφές, δεν αναφέρεται στο Διεθνές Δίκαιο, στο Βεστφαλιανό σύστημα διεθνούς διπλωματίας, στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, στο Διεθνές Δικαστήριο, ή ακόμη και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πλέον περιορίσει σε μια μη-οντότητα υπονομεύοντας την δικαιοδοτική του διαδικασία). Αντιθέτως, η «Διεθνής Τάξη βασισμένη σε κανόνες» αντιπροσωπεύει τους κύριους θεσμούς (οικονομικούς και στρατιωτικούς) της παγκόσμιας αυτοκρατορίας των ΗΠΑ: από την Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την ηγεμονία του δολαρίου μέχρι το παγκόσμιο σύστημα των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων και συμμαχιών.

Το πόσο μακριά έχει φτάσει τώρα η συζήτηση του Νέου Ψυχρού Πολέμου στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στον Ινδο-Ειρηνικό, μπορεί να φανεί σε ένα άρθρο με τίτλο «Κανένα υποκατάστατο για τη νίκη: ο ανταγωνισμός της Αμερικής με την Κίνα πρέπει να κερδηθεί, όχι να τεθεί υπό διαχείριση» για το τεύχος Μαίου-Ιουνίου 2024 του Foreign Affairs, γραμμένο από τον Matt Pottinger και τον Mike Gallagher. Ο Pottinger ήταν ο πρώην Αναπληρωτής Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ στην προεδρία Τραμπ από το 2019 έως το 2021. Ο Gallagher ήταν πρώην μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ από το Ουισκόνσιν το 2017-2024 και πρώην πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής της Βουλής για το ΚΚΚ. Τώρα εργάζεται για την εταιρεία Palantir Technologies, μια πολυεθνική εταιρεία παρακολούθησης και εξόρυξης δεδομένων που υποστηρίζεται από τη CIA με ισχυρές διασυνδέσεις με το βαθύ κράτος και το Ισραήλ. Οι Pottinger και Gallagher υποστηρίζουν σθεναρά την πολεμοχαρή στάση της προεδρίας Τζο Μπάιντεν απέναντι στην Κίνα, αλλά υποστηρίζουν ότι δεν είναι αρκετά επιθετική, επειδή δεν έχει κηρύξει επισήμως τον «Νέο Ψυχρό Πόλεμο» με την Κίνα.

Αγνοώντας σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν έχουν ξεκαθαρίσει τόσο με λόγια όσο και με πράξεις ότι εμπλέκονται σε μια στρατηγική επίθεση κατά της Κίνας, οι Pottinger και Gallagher, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα, διακηρύσσουν ότι «ένας ψυχρός πόλεμος διεξάγεται ήδη εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών από τους ηγέτες της Κίνας» -στον οποίο η Ουάσιγκτον δεν έχει απαντήσει επαρκώς. Οι αποδείξεις τους για αυτό είναι ότι η Κίνα παρείχε στρατιωτική υποστήριξη στη Ρωσία στον πόλεμό της με την Ουκρανία με τη μορφή πυρίτιδας, ημιαγωγών, απροσδιόριστων drones «και άλλων μέσων». Το Πεκίνο, μας λένε, έχει προετοιμαστεί για πιθανή στρατιωτική επέμβαση κατά της Ταϊβάν (μέρος της Κίνας). Επιπλέον, η Κίνα εκμεταλλεύτηκε τον έλεγχό της στους αλγόριθμους του TikTok για να εξαπολύσει προπαγάνδα κατά του Ισραήλ μετά την παλαιστινιακή Πλημμύρα al-Aqsa στις 7 Οκτωβρίου του 2023, ενώ χρησιμοποιεί επίσης το δικαίωμα αρνησικυρίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να εμποδίσει την καταδίκη της Χαμάς. Επιπλέον, μας υπενθυμίζεται το κινεζικό αερόστατο που πέταξε εκτός πορείας πάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες (αν και αυτό δεν αποτελούσε απειλή για την ασφάλεια), σε συνδυασμό με τον ισχυρισμό, απηχώντας την διακυβέρνηση Τραμπ, ότι ο COVID-19 ήταν κατά κάποιο τρόπο ένας «Ιός της Κίνας» και μπορεί να έχει προέλθει από ένα κινεζικό εργαστήριο -κάτι που οι επιστημονικοί ερευνητές έχουν ήδη απορρίψει πλήρως.

Ως επιβεβαίωση της κινεζικής «επιθετικότητας», όλα αυτά είναι θλιβερά με κοσμοϊστορικούς όρους. Αντιπαραβάλλοντας τα σε παραδείγματα πραγματικών μεγάλης κλίμακας στρατιωτικών επεμβάσεων των ΗΠΑ στο εξωτερικό τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων συμμετείχαν σε πολέμους, καταστολή εξεγέρσεων, πραξικοπήματα, κυρώσεις και εμπάργκο σε κάθε κατοικημένη ήπειρο, με αποτέλεσμα το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων, οι αποκαλούμενη κινεζική «επιθετικότητα» δύσκολα μπορεί να ειπωθεί ότι τα αντισταθμίζει. Σε μια περίεργη αντιστροφή ρόλων, η Κίνα κατηγορείται από τους Pottinger και Gallagher ότι συνιστά μια επιθετική, επικίνδυνη και μη ανεκτή «απειλή» για τις εκατοντάδες στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στην Ασία που περικυκλώνουν αυτήν τη στιγμή την ίδια την Κίνα.

Μεγάλο μέρος της προσπάθειας των Pottinger και Gallagher να δικαιολογήσουν έναν Νέο Ψυχρό Πόλεμο κατά της Κίνας στοχεύει απευθείας στον Xi, επικρίνοντάς τον για τον ισχυρισμό του ότι ο κόσμος αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε ένα «χάος», το οποίο, στην πολεμοχαρή τους φαντασία, σημαίνει ότι ο Xi είναι κακόβουλος και προσπαθεί να «καλλιεργήσει το παγκόσμιο χάος» σε βάρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Xi πρέπει να καταδικαστεί, επιπλέον, όχι μόνο για το ρόλο του ως «παράγοντας του χάους» αλλά και για την «δυσφήμηση του Γκορμπατσόφ», ο οποίος ως επικεφαλής του ΚΚΣΕ προήδρευσε κατά την διάλυση της ΕΣΣΔ. Ως εκ τούτου, ο Xi θα πρέπει να χαρακτηριστεί, όπως υποστηρίζουν οι Pottinger και Gallagher, ως ένας «άσπονδος εχθρός» των Ηνωμένων Πολιτειών, υπεύθυνος για τον «ιμπεριαλισμό του ΚΚΚ» -αν και δεν είναι σαφές σε σχέση με τι αναφέρεται ο όρος «ιμπεριαλισμός» (Είναι αξιοσημείωτο ότι η επίσημη ονομασία του είναι Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας [CPC]. Αυτό τονίζει το γεγονός ότι το CPC ανήκει στην Κίνα συγκεκριμένα αντί να είναι μέρος μιας διεθνούς οντότητας. Ο τίτλος «Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα», αντίθετα, χρησιμοποιείται συχνά, λανθασμένα, στη Δύση και ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο να αναδειχθεί το ακριβώς αντίθετο για προπαγανδιστικούς λόγους).

Είναι απολύτως απαραίτητο, όπως λένε οι Pottinger και Gallagher, η αντίθεση στην Κίνα, και ιδιαίτερα στο Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας, να παρουσιάζεται ως αυτό που είναι: ένας Νέος Ψυχρός Πόλεμος, που είτε θα κερδηθεί είτε θα χαθεί. «Η απέχθεια των πολιτικών των ΗΠΑ σχετικά με τον όρο “ψυχρός πόλεμος”», γράφουν, «τους κάνει να παραβλέπουν τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να κινητοποιηθεί η κοινωνία. Ένας ψυχρός πόλεμος προσφέρει ένα συγκρίσιμο πλαίσιο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσουν οι Αμερικανοί για να καθοδηγήσουν τις αποφάσεις τους, επιτρέποντας έτσι στην αμερικανική κυβέρνηση…να στρατολογήσει την νέα γενιά πολεμιστών του Ψυχρού Πολέμου… στο πλαίσιο της Κίνας». Οι πολεμικές προετοιμασίες των ΗΠΑ κατά της Κίνας, προτείνουν, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα εκτεταμένες, ενισχύοντας το «αποτύπωμα του στρατού των ΗΠΑ» στον Ινδο-Ειρηνικό, ενώ η Ουάσιγκτον θα πρέπει να εργαλειοποιήσει όλες τις πολιτικές και οικονομικές της σχέσεις στη στρατηγική υπερ-περιφέρεια. Ως μία μόνο πτυχή αυτού, οι Ηνωμένες Πολιτείες, επιμένουν, θα πρέπει να δαπανήσουν «επιπλέον» 100 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα πέντε χρόνια με τη μορφή ενός «ταμείου αποτροπής» προκειμένου να κυριαρχήσουν στα στενά της Ταϊβάν εντός των κινεζικών χωρικών υδάτων. Γενικά, ζητούν μια τεράστια αύξηση των δαπανών για όπλα και [στρατιωτική-]βιομηχανική βάση που προορίζονται για τον Ινδο-Ειρηνικό.

Ένα κρίσιμο σημείο της επιχειρηματολογίας των Pottinger και Gallagher στο Foreign Affairs είναι ότι η Ουάσιγκτον πρέπει να είναι ξεκάθαρη για την «τελική κατάσταση» στην οποία στοχεύει ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος με την Κίνα, η οποία δεν πρέπει να είναι τίποτα λιγότερο από το τέλος της διακυβέρνησης του Xi και την καταστροφή του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, αναπαράγοντας τις εξελίξεις της περιόδου Γκορμπατσόφ στη Σοβιετική Ένωση. Αντί να είναι στα πρότυπα του Γκορμπατσόφ, όπως ήλπιζαν οι Δυτικές δυνάμεις, ο Xi, λένε, είναι στα πρότυπα του «Ιωσήφ Στάλιν». Έτσι η «τελική κατάσταση» που πρέπει να επιτευχθεί θα ακολουθήσει την ίδια μεθοδολογία με εκείνη που προώθησε ο Πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν σε σχέση με την ΕΣΣΔ: να τερματιστεί το «κακό στον σύγχρονο κόσμο» μέσω της καταστροφής τόσο εξωτερικά και εσωτερικά του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας για να μπει ένα οριστικό τελικό τέλος στην Κινεζική Επανάσταση, που έχει ζωή εβδομήντα πέντε ετών.

Το γεγονός ότι το άρθρο των Pottinger και Gallagher σχετικά με έναν αναβαθμισμένο Νέο Ψυχρό Πόλεμο κατά της Κίνας εμφανίστηκε στο εμβληματικό περιοδικό Foreign Affairs του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων σημαίνει ότι έχει κερδίσει σε κάποιο βαθμό τη διακομματική υποστήριξη της στρατηγικής τάξης των ΗΠΑ. Η ίδια η κυβέρνηση Μπάιντεν δικαιολογεί τη συσσώρευση στρατιωτικής δύναμης στον Ινδο-Ειρηνικό στο πλαίσιο της απαραίτητης άμυνας των εθνών αυτής της υπερ-περιφέρειας απέναντι στην άνοδο της Κίνας. Αυτό μπορεί να ιδωθεί ως μια απαίτηση για μια πιο επιθετική «προώθηση» από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με τη Στρατηγική για τον Ινδο-Ειρηνικό 2022 των Ηνωμένων Πολιτειών, η Κίνα «επιδιώκει να γίνει η ισχυρότερη δύναμη στον κόσμο», εκτοπίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, και για αυτόν ακριβώς τον λόγο αποτελεί κίνδυνο για τις χώρες του Ινδο-Ειρηνικού και για ολόκληρο τον κόσμο. Επιπλέον, ο δηλωμένος στόχος της Ουάσιγκτον είναι να φέρει το ΝΑΤΟ με πιο ενεργό ρόλο στον Ινδο-Ειρηνικό. Κεντρικό σημείο σε ολόκληρη τη στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού είναι η οικοδόμηση μιας ισχυρής σχέσης με την Ινδία στο πλαίσιο του Quad ως ενός «καθαρού παρόχου ασφάλειας». Πάνω από αυτό, είναι η άρθρωση μιας στρατηγικής γενικής στρατιωτικοποίησης, μετατρέποντας τα στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ σε πρόσθετη οικονομική δύναμη και την οικονομική δύναμη σε στρατιωτική-στρατηγική δύναμη.

Ως μέρος του Νέου Ψυχρού Πολέμου επί της Κίνας, η κυβέρνηση Μπάιντεν όχι μόνο διατήρησε τους δασμούς του Τραμπ που μετέτρεψαν σε όπλο τις εμπορικές σχέσεις, αλλά τον Μάιο του 2024 τους ανέβασε σε επίπεδα που το περιοδικό Economist αποκάλεσε «υπερβολικά υψηλά». Οι δασμοί στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα έχουν τετραπλασιαστεί από 25% σε 100%, ενώ οι δασμοί στα ηλιακά πάνελ έχουν αυξηθεί από 25% σε 50%, στις μπαταρίες ιόντων λιθίου από 7,5% σε 25% και στις σύριγγες και βελόνες από 0% σε 50%. Μακριά από το ελεύθερο εμπόριο, αυτός είναι ένας εμπορικός πόλεμος.

Παρόλα αυτά, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να περιορίσουν την ανάπτυξη της Κίνας, βασίζονται τελικά στη στρατηγική της περικύκλωση, οικοδομώντας τις πέντε αμυντικές συμμαχίες τους στον Ινδο-Ειρηνικό (με την Ιαπωνία, την Αυστραλία, τη Νότια Κορέα, τις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη) καθώς και πολλές από τις στρατηγικές συνεργασίες τους. Στόχος είναι να δομηθεί μια αντιπαράθεση μπλοκ, ή αυτό που ο Haushofer στην πολύ ξεκάθαρη γεωπολιτική του αποκάλεσε «στρατηγική Anaconda» περιορισμού του αντιπάλου μέσω στρατιωτικού εξαναγκασμού.

Τον Απρίλιο του 2024, ο στρατός των ΗΠΑ άρχισε να αναπτύσσει στον Ινδο-Ειρηνικό ένα νέο σύστημα πυραύλων εδάφους μεσαίου βεληνεκούς γνωστό ως Typhon, το οποίο περιλαμβάνει πυραύλους Τomahawk, τους υπερηχητικούς πρότυπους πυραύλους Supersonic Standard Missile-6 (SM-6), αντιβαλλιστικούς πυραύλους πολλαπλών χρήσεων και το επίγειο σύστημα κάθετης εκτόξευσης Mark 41. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η Ουάσιγκτον εισήγαγε ένα σύστημα επιθετικών επίγειο σύστημα πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς οπουδήποτε στον κόσμο αφότου αποσύρθηκε μονομερώς από τη Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς με τη Ρωσία το 2019, η οποία απαγόρευε την ανάπτυξη όλων αυτών των πυραύλων.

Στην περίπτωση του Typhon, το πυραυλικό σύστημα εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς, μεταφέροντας τόσο πυρηνικές όσο και μη πυρηνικές κεφαλές. Το πυρηνικό σύστημα Typhon που είναι ήδη εγκατεστημένο στη Βόρεια Λουζόν στις Φιλιππίνες, στην πρώτη νησιωτική αλυσίδα νότια της Ταϊβάν, έχει βεληνεκές άνω των 1.600 χιλιομέτρων (στην περίπτωση των πυραύλων Tomahawk), ικανό να φτάσει στις ανατολικές ακτές της Κίνας στα Στενό της Ταϊβάν και στις βάσεις του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας. Αν και το νέο σύστημα εισήχθη στις Φιλιππίνες σε «προσωρινή» βάση, δεν υπάρχει καμμία βεβαιότητα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου των ΗΠΑ, ότι αυτή η εγκατάσταση δεν θα είναι μόνιμη, την ώρα που ο διοικητής του αμερικανικού στρατού Ειρηνικού έχει επισημάνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σκοπεύουν να εγκαταστήσουν μόνιμα συστήματα Typhon στον Ινδο-Ειρηνικό. Το Πεκίνο θεωρεί ότι η παρούσα εγκατάσταση τέτοιων πυραύλων είναι μια μεγάλη πρόκληση που μπορεί να προκαλέσει μια στρατηγική κούρσα εξοπλισμών. Αυτές οι εγκαταστάσεις πυραυλικών συστημάτων εδάφους μεσαίου βεληνεκούς στον Ινδο-Ειρηνικό από την Ουάσιγκτον σηματοδοτούν, επομένως, σαφώς μια επικίνδυνη κλιμάκωση, που απειλεί με έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ωστόσο, όλα τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι οι περισσότερες χώρες στον Ινδο-Ειρηνικό έχουν μειώσει τις στρατιωτικές τους δαπάνες την τελευταία δεκαετία και δεν έχουν πραγματικούς φόβους για στρατιωτική επίθεση από την Κίνα, με την οποία απολαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερες οικονομικές αλληλεπιδράσεις, ωθώντας την κοινή ανάπτυξη στην περιοχή. Ως εκ τούτου, ο κύριος ταραχοποιός της σχετικής ειρήνης στον Ινδο-Ειρηνικό είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν ως διακηρυγμένο στόχο τη διατήρηση του ηγεμονικού ιμπεριαλιστικού τους ρόλου, δηλαδή την υπεροχή τους τόσο στην υπερ-περιφέρεια του Ινδο-Ειρηνικό όσο παγκοσμίως.

 

Συνεχίζεται

Ο ιμπεριαλισμός στον Ινδο-Ειρηνικό: μια εισαγωγή (μέρος 1ο/3)

 

Ο ιμπεριαλισμός στον Ινδο-Ειρηνικό: μια εισαγωγή

των John Bellamy Foster και Brett Clark

Η εκλογή Τραμπ θα επαναφέρει σε πρώτη γραμμή την επιθετικότητα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού απέναντι στον κυριότερο ανταγωνιστή του, την Κίνα. Φυσικά δεν είναι μόνο θέμα Τραμπ καθώς η Κίνα είναι στο στόχαστρο ολόκληρης της αστικής τάξης των ΗΠΑ και του βαθέως κράτους της. Απλώς οι Δημοκρατικοί επέλεξαν ως πρώτο στόχο την Ρωσία με στόχο την συνθηκολόγηση της και την επιστροφή στην εποχή Γέλτσιν ώστε και τον πλούτο της να αρπάξουν και να περικυκλώσουν την Κίνα από τα βόρεια σύνορα της. Αναδημοσιεύω εδώ μεταφρασμένο σε τρία μέρη ένα σχετικό άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Μonthly Review   

 

Χάρτης που δείχνει τοποθεσίες επιλεγμένων στρατηγικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων των ΗΠΑ (που υποδεικνύονται με αστέρια) κατά μήκος της πρώτης και της δεύτερης αλυσίδας νησιών στον Ινδο-Ειρηνικό.

 

Ο όρος «Ινδο-Ειρηνικός» είναι ένας όρος με μακρά ιστορία στο λεξικό του ιμπεριαλισμού. Προέρχεται από τα γραπτά του Karl Haushofer, του κορυφαίου Γερμανού γεωπολιτικού θεωρητικού, στο έργο του (1924) Γεωπολιτική του Ειρηνικού Ωκεανού και σε πολλά άλλα έργα του. Ο Haushofer ήταν Γερμανός στρατιωτικός ακόλουθος στην Ιαπωνία το 1908–1909 και ταξίδεψε πολύ στην Ανατολική Ασία. Ως αποτέλεσμα αυτών των εμπειριών, αναδείχθηκε σε σημαντικό γεωπολιτικό αναλυτή. Υπηρέτησε ως διοικητής ταξιαρχίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, φτάνοντας στο βαθμό του στρατηγού μέχρι το τέλος του πολέμου. Ο Ρούντολφ Ες, ο οποίος ήταν υπασπιστής του Haushofer και αργότερα φοιτητής του, ήταν ένας από τους κύριους μαθητές του. Το 1920, ο Ες εντάχθηκε στο Ναζιστικό Κόμμα. Μετά το “πραξικόπημα της Μπυραρίας” του 1923, όταν ο Χίτλερ και ο Ες ήταν φυλακισμένοι στο Φρούριο του Λάντσμπεργκ, ο Haushofer παρέδωσε μαθήματα γεωπολιτικής και στους δύο, ενώ ο Χίτλερ υπαγόρευσε το Μάιν Κάμπφ στον Ες. Μια δεκαετία αργότερα, όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία στη Γερμανία, ο Ες ορίστηκε αναπληρωτής Φύρερ του Ναζιστικού Κόμματος. Δημιουργήθηκε μια ειδική έδρα καθηγητή στην Αμυντική Γεωγραφία για τον Haushofer στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.

Ο χαρακτηρισμός του Ινδο-Ειρηνικού ως γεωπολιτικής περιοχής προέκυψε στο πλαίσιο της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής στρατηγικής του Haushofer, με σκοπό να χαράξει μια νέα «Παν-περιφέρεια» (παρόμοια με την Παναμερικανική υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ) στην Άπω Ανατολή, υπό την ηγεσία της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Ρωσίας/ΕΣΣΔ. Στόχος ήταν να ξεπεραστεί ο βρετανικός και ο αμερικανικός αποικιακός έλεγχος του Ινδικού Ωκεανού και των περιοχών του Δυτικού Ειρηνικού, αποσκοπώντας στη δημιουργία μιας νέας Ινδο-Ειρηνικής αυτοκρατορίας υπό γερμανο-ιαπωνική ηγεμονία που θα ήταν ικανή να αντιμετωπίσει σε παγκόσμιο επίπεδο την κυριαρχία της ευρωατλαντικής υπερ-περιφέρειας από τις παλιές αποικιακές δυνάμεις. Σε αντίθεση με τον ευρωατλαντικό, ο αγγλοαμερικανικός ιμπεριαλιστικός έλεγχος του Ινδο-Ειρηνικού θεωρήθηκε από τον Haushofer ως ευάλωτος σε μια γερμανο-ευρασιατική συμμαχία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Haushofer θεμελίωσε την ανάλυσή του στην αντίληψη περί ενός «ιμπεριαλιστικά αμφισβητούμενου Ειρηνικού».

Οι ιδέες του Haushofer προσέλκυσαν τεράστιο ενδιαφέρον στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι και κατά την διάρκεια του Β ΠΠ. Σύμφωνα με την άποψη του Hans W. Weigert σε άρθρο του στο περιοδικό Foreign Affairs του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων τον Ιούλιο του 1942, η Γεωπολιτική του Ειρηνικού Ωκεανού του Haushofer ήταν «η Βίβλος της γερμανικής γεωπολιτικής», που συνήθως θεωρείται στις Ηνωμένες Πολιτείες ως “υπερεπιστήμη”. Στο West Point, θεωρείτο ότι ο Haushofer είχε καταστήσει δυνατές τις νίκες του Χίτλερ τόσο στην διάρκεια της ειρήνης όσο και στην διάρκεια του πολέμου. Στο άρθρο του Weigert στο Foreign Affairs, ο Haushofer καταδικαζόταν επειδή διέρρηξε «την ενότητα της λευκής φυλής» στην υπεράσπιση μιας συμμαχίας με την Ιαπωνία και άλλες ευρασιατικές δυνάμεις εναντίον της Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας. (Ο ίδιος ο Haushofer ήταν ρατσιστής, έχοντας χαρακτηρίσει τη Γαλλία ως «μισοαφρικανική δύναμη» και χρησιμοποιώντας την έννοια των «κυρίαρχων φυλών»). «Το γερμανο-ρωσικό σύμφωνο μη επίθεσης της 9ης Αυγούστου 1939», παρατήρησε ο Weigert, «ήταν ο μεγαλύτερος θρίαμβος του Haushofer». Έθεσε την πιθανότητα μιας κεντροευρωπαϊκής-ευρασιατικής συμμαχίας και μιας παγκόσμιας κυριαρχίας της «Παγκοσμίας νήσου» της Ευρασίας, για την οποία είχε προειδοποιήσει ο Halford Mackinder, ο Βρετανός θεμελιωτής της γεωπολιτικής. Το 1939, μετά το Σύμφωνο Μη Επίθεσης, ο Haushofer έγραψε: «Τώρα επιτέλους, η συνεργασία των δυνάμεων του Άξονα και της Άπω Ανατολής στέκεται σταθερά μπροστά από τη γερμανική ψυχή. Επιτέλους, τώρα υπάρχει η ελπίδα επιβίωσης ενάντια στην πολιτική Anaconda [την στραγγαλιστική περικύκλωση] των δυτικών δημοκρατιών».

Ο Haushofer απολάμβανε τα «εξωτερικά λαμπρά επιτεύγματα του ιμπεριαλισμού». Αντί να είναι ο εχθρός της ανθρωπότητας, όπως χαρακτηρίστηλε από τους «μαρξιστές υλιστές», ο ιμπεριαλισμός ήταν γι' αυτόν μια εκδήλωση του δαρβινικού αγώνα «για τη διατήρηση της ζωής», προϊόν της «θέλησης για εξουσία» και της ορμής για «ζωτικό χώρο» (Lebensraum). Θαύμαζε όχι μόνο αυτό ότι έβλεπε ως την εξαιρετικά βίαιη ιστορία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, αλλά και την επιδέξια «κατοπτρική γραφή» Αμερικάνων γεωπολιτικών στοχαστών όπως ο Isaiah Bowman, οι οποίοι κατάφεραν να αντικατοπτρίσουν την εικόνα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού έτσι ώστε να φαίνεται ότι είναι αντι -ιμπεριαλισμός. Στην πραγματικότητα, η αμερικανική ιμπεριαλιστική δύναμη, τόσο η πραγματική όσο και η δυνητική, ήταν, επέμεινε ο Haushofer, «αξεπέραστη» στον κόσμο.

Τόσο τρομακτική ήταν η γεωπολιτική ανάλυση του Haushofer για τις κυρίαρχες αποικιακές δυνάμεις στη Δύση, κατά τη διάρκεια του κύματος αγώνων αποαποικιοποίησης μετά τον Β ΠΠ -μαζί με την έκθεση του Haushofer για την αληθινή φύση του βρετανικού και αμερικανικού ιμπεριαλισμού- που ο όρος γεωπολιτική ουσιαστικά απαγορεύτηκε από τη δημόσια συζήτηση στην Δυτική ψυχροπολεμική ιδεολογία για δεκαετίες. Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ένας πολύ πιο «γυμνός ιμπεριαλισμός» επανεμφανίστηκε στον αγώνα των ΗΠΑ για τη μονοπολική παγκόσμια κυριαρχία. Ακόμη πιο πρόσφατα, όπως έγραψαν οι Timothy Doyle και Dennis Rumley στο The Rise and Return of the Indo-Pacific, η κλασική γεωπολιτική έχει «επανέλθει» πλήρως στο πλαίσιο του νέου Ψυχρού Πολέμου» όπως διαμορφώνεται από τη σύγκρουση των ΗΠΑ με την Κίνα.

Ωστόσο, καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου (1946-1991), η γεωπολιτική, αν και δεν προβαλλόταν δημόσια ως τέτοια, είχε αποτελέσει τη βάση της ανάπτυξης της μεγάλης ιμπεριαλιστικής στρατηγικής των ΗΠΑ. Τέτοιες απόψεις συνδέθηκαν με τους Nicholas Spykman, Dwight D. Eisenhower, Dean Acheson, George Kennan, Paul Nitze, John Foster Dulles, Henry Kissinger, Eugene Rostow, Zbigniew Brzezinski και Alexander Haig, μαζί με το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων, γνωστοί ως «ιμπεριαλιστικό διανοητικό τραστ».

Όπως και στην περίπτωση της «γεωπολιτικής», ο όρος «Ινδο-Ειρηνικός» ουσιαστικά αποκλείστηκε από τη δημόσια συζήτηση για πολλά χρόνια λόγω της συσχέτισής του με τις δυνάμεις του Άξονα και λόγω του αρχικού πλαισίου στο οποίο είχε εμφανιστεί, το οποίο αμφισβητούσε τη βρετανική, την αμερικανική και τη γαλλική αποικιοκρατία στη Νότια και στην Ανατολική Ασία, ακόμα και αν προερχόταν από μια ανταγωνιστική ιμπεριαλιστική οπτική. Σήμερα, ωστόσο, η πρώιμη αντίληψη περί «ιμπεριαλιστικά αμφισβητούμενου Ειρηνικού» διατηρείται ως έχει. Αν και δεν στοχεύει πλέον στην αμφισβήτηση του ρόλου των ΗΠΑ και της Βρετανίας ως ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στον Ινδικό Ωκεανό και στον δυτικό Ειρηνικό, όπως στην αρχική σύλληψη του Haushofer, η κατηγορία του Ινδο-Ειρηνικού εκπροσωπεί πλέον μια ιμπεριαλιστική μεγάλη στρατηγική περικύκλωσης και στρατηγικής οριοθέτησης της Κίνας, η οποία θεωρείται ως «αναθεωρητική δύναμη» που απειλεί την κυριαρχούμενη από τις ΗΠΑ «διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες». Τα τελευταία χρόνια οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυτοανακηρυχθεί στα έγγραφά τους ως μια Ινδο-Ειρηνική δύναμη, η οποία επιζητά να εδραιώσει την κυριαρχία τους σε μεγαλύτερο μέρος της περιοχής. Όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony J. Blinken το 2021, «οι ΗΠΑ διαχρονικά ήταν, είναι και θα είναι πάντα ένα έθνος του Ινδο-Ειρηνικού. Αυτό είναι ένα γεωγραφικό γεγονός, από τις παραθαλάσσιες πολιτείες του Ειρηνικού μέχρι το Γκουάμ, έως τις περιοχές (αποικίες) μας σε όλο τον Ειρηνικό».

Ο σύμμαχος των ΗΠΑ, ο Ιάπωνας Πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε ηγήθηκε αυτής της μεγάλης στρατηγικής μετάβασης, εισάγοντας την έννοια της σύγκλισης του Ινδικού και του Ειρηνικού Ωκεανού το 2007, ως μέρος μιας προσπάθειας να θεμελιώσει ένα στρατηγικό διάλογο με την Ινδία στοχεύοντας την Κίνα. Ωστόσο, η πρώτη χρήση του όρου «Ινδο-Ειρηνικός» από έναν σημαντικό πολιτικό ηγέτη στην περίοδο μετά τον Β ΠΠ ήταν σε μια ομιλία της Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον στη Χαβάη το 2010 καθώς προετοιμαζόταν για μια μεγάλη ασιατική περιοδεία, κατά την οποία παρουσίασε τον Ινδο-Ειρηνικό ως μια γεωπολιτική ιδέα για μια νέα, ευρύτερη στρατηγική συμμαχία στην Ασία. Η ομιλία της και ολόκληρο το ταξίδι της στην Ασία είχαν σκοπό να λειτουργήσουν ως προοίμιο της «Στροφής προς την Ασία» του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα το επόμενο έτος. Στην ομιλία της Κλίντον, η «η Ινδο-Ειρηνική λεκάνη» αποτελούσε τη βάση για το ινδικό Πολεμικό Ναυτικό που επιχειρεί σε συντονισμό με το Ναυτικό των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και ιδιαίτερα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ως τμήμα μιας διαδικασίας «ολοκληρωτικής εμπλοκής» και «εμπροσθοβαρούς ανάπτυξης». Το γεγονός ότι η νέα στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού στόχευε απευθείας τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αφηνόταν να εννοηθεί από τα συμφραζόμενα σε κάθε γραμμή της ομιλίας της Κλίντον, ακόμη και αν αυτό δεν ειπώθηκε ξεκάθαρα.

Η ομιλία της Κλίντον το 2010 σχεδιάστηκε επίσης για να ενισχύσει την αναβίωση του Τετραμερούς Διαλόγου για την Ασφάλεια (Quad) μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας, της Αυστραλίας και της Ινδίας. Ο διάλογος της Quad είχε διακοπεί κατά την διακυβέρνηση του Αυστραλού πρωθυπουργού Kevin Rudd και αναζωογονήθηκε το 2010 από τη διάδοχό του Julia Gillard λίγους μήνες πριν την ομιλία της Κλίντον. Ως εκ τούτου, η αναφορά της Κλίντον στη «Ινδο-Ειρηνική λεκάνη» ως το νέο πεδίο δραστηριοποίησης του αμερικανικού στρατού, σε συντονισμό με την Ινδία, έγινε σε τέτοια στιγμή ώστε να δοθεί στρατηγική σημασία στην αναβιωμένη Quad, σηματοδοτώντας τη δυνατότητα για μια ευρύτερη ευθυγράμμιση κατά της Κίνας η οποία είχε σκοπό να συμπεριλάβει την Ινδία (αν και η Ινδία δεν έχει συνάψει αμυντική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες). Παρά το γεγονός ότι αναφέρθηκε μόνο εν συντομία από την Κλίντον, η δραματική αλλαγή που αντιπροσώπευε η αναφορά στον Ινδο-Ειρηνικό έγινε αμέσως εμφανής. Ο όρος διαδόθηκε γρήγορα, από το επόμενο κιόλας έτος, από τους δύο βασικούς στρατιωτικούς συμμάχους των ΗΠΑ στον Δυτικό Ειρηνικό, την Ιαπωνία και την Αυστραλία, καθώς και στα στρατηγικά έγγραφα των ΗΠΑ. Ωστόσο, υπό τον Ομπάμα, ο Ινδο-Ειρηνικός εξακολουθούσε να γίνεται αντιληπτός απλώς ως μια επαφή ωκεανών που εκτείνεται από την ανατολική ακτή της Αφρικής έως τον Δυτικό Ειρηνικό έξω από τη σφαίρα της κυριαρχίας των ΗΠΑ (πέραν των αποικιών της στην περιοχή – δλδ της Γκουάμ και της Αμερικανικής Σαμόα).

Η Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών του 2017 υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώθηκε στον Ινδο-Ειρηνικό ως τη βασική στρατηγική περιοχή παγκοσμίως, με επίκεντρο έναν πιθανό πόλεμο με την Κίνα. Σύμφωνα με αυτή τη νέα αντίληψη, η Διοίκηση Ειρηνικού των ΗΠΑ (USPACOM) μετονομάστηκε σε Διοίκηση Ινδο-Ειρηνικού των ΗΠΑ (USINDOPACOM). Ο νέος στρατηγικός χάρτης του Ινδο-Ειρηνικού, που σκιαγράφησε το πεδίο επιχειρήσεων της USINDOPACOM, ανέδειξε τον Ινδο-Ειρηνικό ως το βασικό στρατηγικό θέατρο για την σύγκρουση με την Κίνας σε αυτό που σήμερα αναφέρεται ευρέως στους κυβερνητικούς και στρατηγικούς κύκλους των ΗΠΑ ως «Νέος Ψυχρός Πόλεμος» κατά της Κίνας. Ως εκ τούτου, η USINDOPACOM (βλ. Χάρτη 1) μετατόπισε ολόκληρο τον χάρτη του Ινδο-Ειρηνικού προς τα ανατολικά, σε σύγκριση με την προηγούμενη σύλληψη υπό την κυβέρνηση Ομπάμα, καλύπτοντας πλέον την περιοχή από τα δυτικά σύνορα της Ινδίας έως τις ακτές του Ειρηνικού των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή περιλαμβάνει την πολιτεία της Χαβάης καθώς και τα αποικιακά εδάφη των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, φέρνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες ξεκάθαρα στον Ινδο-Ειρηνικό. Είναι αυτός ο στρατιωτικός-στρατηγικός χάρτης που διαμορφώθηκε από την USINDOPACOM ο  οποίος κυριαρχεί πλέον σε όλες τις στρατηγικές συζητήσεις για την υπερ-περιφέρεια από τις ΗΠΑ, χαρακτηριζόμενος από μια αλυσίδα βάσεων, οι οποίες, σε συνδυασμό με αυτές της Κεντρικής Διοίκησης των Ηνωμένων Πολιτειών (USCENTCOM), προορίζονται να αποτελέσουν μια «γιγάντια θηλιά» γύρω από την Κίνα. Οι περιγραφές του Ινδο-Ειρηνικού με πιο οικονομικά προσανατολισμό, όπως η περιγραφή του Καναδά, δεν περιλαμβάνουν τις Ηνωμένες Πολιτείες (ή τον Καναδά), αλλά αντιθέντως περιορίζονται σε «σαράντα οικονομίες» στην περιοχή, συμπεριλαμβάνοντας μια ενιαία οντότητα ολόκληρη την ομάδα των νησιωτικών χωρών του Ειρηνικού, ορισμένες από τις οποίες είναι αποικίες/εδάφη των ΗΠΑ.

Χάρτης 1. Χάρτης της USINDOPACOM Χάρτης του Ινδο-Ειρηνικού, Περιοχή Ευθύνης

Πηγή: “About USINDOPACOM: Area of ​​Responsibility”, Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, pacom.mil

Οι Ηνωμένες Πολιτείες στα στρατηγικά τους έγγραφα έχουν επισήμως χαρακτηρίσει την Κίνα ως «αναθεωρητική δύναμη», που υποστηρίζεται από τη Ρωσία, η οποία χαρακτηρίζεται ως «εχθρικό κράτος», ενώ ο όρος «κράτος-παρίας» αποδίδεται στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας (Βόρεια Κορέα). Η Κίνα θεωρείται ως ο κύριος εχθρός της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής μεγάλης στρατηγικής, καθώς είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία (όντας η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, και πιθανότατα σύντομα να ξεπεράσει αυτήν των Ηνωμένων Πολιτειών από αυτή την άποψη) και λόγω της άρνησής της να αποδεχτεί την ιμπεριαλιστική «διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες» υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, που εισήχθη στο τέλος του Β ΠΠ. Στη Στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ του 2019, αναφέρεται ότι ο πρωταρχικός στρατηγικός στόχος είναι να διατηρηθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες ως η «προεξάρχουσα στρατιωτική δύναμη», τόσο στον Ινδο-Ειρηνικό όσο και παγκοσμίως. Αυτό μεταφράζεται στις προσπάθειες των ΗΠΑ να επιβραδύνουν την πρόοδο της Κίνας, περιορίζοντας ταυτοχρόνως την προοπτική της για παγκόσμια ισχύ. Οι περισσότερες στρατηγικές των ΗΠΑ για τη νίκη στο Νέο Ψυχρό Πόλεμο με στόχο την Κίνα αποσκοπούν σε μια στρατηγική-γεωπολιτική ήττα της τελευταίας η οποία θα ανέτρεπε τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping και θα κατέστρεφε το τεράστιο κύρος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, οδηγώντας σε αλλαγή καθεστώτος εκ των έσω και στην υποταγή της Κίνας στην αυτοκρατορία των ΗΠΑ εξωτερικά.

Φαινομενικά, αυτές οι ενέργειες πρόκειται να ληφθούν για την υπεράσπιση της ίδιας της περιοχής του Ινδο-Ειρηνικού ως απάντηση στον λεγόμενο «εκβιασμό και επιθετικότητα» της Κίνας. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον δυσκολεύεται πολύ να βρει περιπτώσεις τέτοιας επιθετικότητας. Είναι αλήθεια ότι η Κίνα, όπως κάθε μεγάλη δύναμη, έχει επιδιώξει να εδραιώσει την κυριαρχία της και την περιοχή ελέγχου της στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας για στρατηγικούς και οικονομικούς λόγους βάζοντας την έτσι σε εδαφικές διαμάχες με τις Φιλιππίνες και άλλες χώρες. Το Πεκίνο είναι επίσης απολύτως προσηλωμένο στην πολιτική της Μίας Κίνας που υποστηρίζεται από σχεδόν όλες τις χώρες στον κόσμο -συμπεριλαμβανομένων, επίσημα, και των Ηνωμένων Πολιτειών-, σύμφωνα με την οποία η Ταϊβάν παραμένει μέρος της Κίνας, αν και με ξεχωριστή κυβερνητική αρχή, με την προσδοκία της τελικής επανένωσής της με την ηπειρωτική χώρα. Ωστόσο, στον Ινδο-Ειρηνικό συνολικά, τίποτα από αυτά δεν έχει οδηγήσει σε φόβους για στρατιωτική επιθετικότητα από την πλευρά της Κίνας, με τις κατά κεφαλήν στρατιωτικές δαπάνες σχεδόν σε όλα τα κράτη της Ανατολικής Ασίας (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με αμυντικές συνθήκες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και εκείνων χωρίς), να μειώνονται τις τελευταίες μία-δύο δεκαετίες, αν και η Ουάσιγκτον επιδίωξε να το αλλάξει αυτό τα τελευταία χρόνια. Αντιθέτως, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες που βλέπουν την άνοδο της Κίνας ως απειλή για τη δική τους παγκόσμια υπεροχή, με την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού να θεωρείται όλο και περισσότερο ως ο κεντρικός τόπος στον Νέο Ψυχρό Πόλεμο, που ωθεί όλη την ανθρωπότητα προς έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Συνεχίζεται

 

Πως επιβλήθηκε η πορεία του Πολυτεχνείου προς την αμερικανική πρεσβεία

 

Η «εξέγερση του Πολυτεχνείου» αποτέλεσε μια από τις πιο σημαντικές διαιρετικές τομές της μεταπολεμικής μας Ιστορίας. Γι’ αυτό και η κάθε πλευρά προσπάθησε να δώσει το δικό της περιεχόμενο στα αιτήματα και στα γεγονότα της ίδιας της εξέγερσης αλλά και γενικότερα του αντιδικτατορικού κινήματος. Όμως το σημερινό άρθρο δεν έχει στόχο να απαντήσει στο ερώτημα «ποιο είναι το νόημα της εξέγερσης;», αλλά για μια ξεχασμένη πλευρά των γεγονότων που παγίωσαν την μνήμη του «Πολυτεχνείου»: πως δηλαδή επί 50 χρόνια τώρα η πορεία σε μνήμη της «17 Νοέμβρη» κατάφερε να επιβληθεί και να επιβιώσει.

 

Ο πρώτος εορτασμός μνήμης, 1974

Η κυβέρνηση Καραμανλή επέλεξε –για προφανείς λόγους- να διεξαγάγει τις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές στις 17 Νοεμβρίου 1974 με μεταφορά των εορτασμών στις 22-24 Νοεμβρίου. Στην επιλογή αυτή συμφώνησε ακόμη και η “επίσημη” Αριστερά (ΚΚΕ, ΚΚΕεσωτ. και ΕΔΑ).

Στις 15 Νοεμβρίου, και ενώ στην πλατεία Συντάγματος, ο Καραμανλής εκφωνεί τον τελευταίο προεκλογικό του λόγο, οργανώνεται συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο από οργανώσεις της “άκρας Αριστεράς”. Ακολουθεί πορεία (10 χιλ. ατόμων –κατά τον «Ριζοσπάστη») που μέσω της λεωφόρου Αλεξάνδρας καταλήγει στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Μια εβδομάδα αργότερα η “επίσημη” συγκέντρωση και πορεία έγινε προς την Πρεσβεία των ΗΠΑ με συμμετοχή 1 εκατ. διαδηλωτών.  

 

Ένα πρώιμο «Πολυτεχνείο», Απρίλιος 1975

Λίγο μετά το αποτυχημένο «πραξικόπημα της πυτζάμας», και σε απάντηση αυτού, οργανώθηκε συγκέντρωση και πορεία στις 21 Απριλίου που είχε προορισμό και πάλι την αμερικανική Πρεσβεία. Το τμήμα της πορείας που αποτελείτο από την ΟΜΛΕ και το ΕΚΚΕ, όταν έφτασε στην Πρεσβεία, εισέβαλε σε αυτήν πέταξε μπογιές και έβαλε μικρο-φωτιές στον προαύλιο χώρο. Ακολούθησε επίθεση των αστυνομικών δυνάμεων εναντίον όλου του σώματος της πορείας και, φυσικά, επεισόδια που έφτασαν μέχρι και στην πλατεία Συντάγματος. Οι “εισβολείς” κατηγορήθηκαν από την κυβέρνηση ως «αριστεροχουντικοί» και καταγγέλθηκαν και από το ΚΚΕ.  

 

Νοέμβριος 1975

Ο εορτασμός επαναλήφθηκε και μάλιστα απέκτησε για πρώτη φορά θεσμικές διαστάσεις: τετραήμερες εκδηλώσεις, μνημόσυνο στο νεκροταφείο Ζωγράφου και καθιέρωση της 17^ης Νοεμβρίου από την Σύγκλητο του ΕΜΠ ως επίσημης εορτής του. Η πορεία –παρά το αίτημα της Πρεσβείας προς την κυβέρνηση να απαγορευτεί- επαναλήφθηκε προς την Πρεσβεία των ΗΠΑ με μεγάλη συμμετοχή κόσμου αλλά χωρίς επεισόδια.

 

Νοέμβριος 1976, η οριοθέτηση (από την κυβέρνηση) και ο συμβιβασμός (από την ΕΦΕΕ)

Λίγες μέρες πριν αρχίσουν οι «εκδηλώσεις μνήμης» η κυβέρνηση, δια του υπουργού Προεδρίας Γ. Ράλλη, δήλωσε ότι η πορεία θα επιτραπεί μόνο μέχρι τα Προπύλαια. Ακολούθησε μια σειρά δηλώσεων των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΚΚ και ΠΑΣΟΚ) και της ΕΦΕΕ. Η τελευταία, αφού μέχρι και τις 16 του μηνός διαμήνυε ότι η πορεία θα γίνει κανονικά, μπροστά στον αποκλεισμό που είχε επιβάλλει η αστυνομία από την πλατεία Συντάγματος μέχρι την Πρεσβεία με ισχυρότατες δυνάμεις, αρκέστηκε στη συμβολική κίνηση να στείλει μια επταμελή αντιπροσωπεία η οποία και επέδωσαν ψήφισμα στον Γραμματέα της Πρεσβείας. Η υπόλοιπη πορεία δεν ξεπέρασε τα όρια της πλατείας Συντάγματος.

 

Νοέμβριος 1977, μεταχρονολογημένος εορτασμός

Η κυβέρνηση Καραμανλή όρισε την 20^η Νοεμβρίου ως ημέρα διενέργειας των δεύτερων εκλογών της μεταπολίτευσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την μεταφορά του εορτασμού της επετείου στο τριήμερο 25-27 Νοεμβρίου. Την 17^η του μηνός, και ενώ η πρυτανεία του ΕΜΠ και η ΕΦΕΕ έκλεισαν το Πολυτεχνείο, έγινε απόπειρα συγκέντρωσης και πορείας από τις οργανώσεις της «εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς». Η συγκέντρωση διαλύθηκε από την αστυνομία με τραυματισμούς και συλλήψεις.

Στον προγραμματισμό της ΕΦΕΕ ήταν να πραγματοποιηθεί πορεία μέχρι την αμερικάνικη πρεσβεία. Η αστυνομία την απαγόρευσε στις 25 του μηνός και ακολούθησε συνάντηση του (υπουργού) Γ. Ράλλη με την ΕΦΕΕ χωρίς τελική συμφωνία. Τελικά το πρωί της 27^ης Νοεμβρίου η ΕΦΕΕ υπαναχώρησε από την αρχική της θέση και ακύρωσε την πορεία. Εξωκοινοβουλευτική Αριστερά και αναρχικοί προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν πορεία που δέχτηκε την επίθεση της αστυνομίας στα Χαυτεία. Ακολούθησαν συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου μέχρι το βράδυ.

 

Νοέμβριος 1978

Ο τριήμερος εορτασμός μεταφέρθηκε στις 17-19 Νοεμβρίου για να συμπέσει η πορεία με την Κυριακή (19 του μηνός). Η κυβέρνηση επέτρεψε την πορεία μέχρι το Σύνταγμα επιμένοντας ότι οι εκδηλώσεις δεν θα έχουν «κομματικό χαρακτήρα». Στην πορεία, με μειωμένο όγκο συμμετεχόντων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, συμμετείχε και η ΟΝΝΕΔ.

 

1979 Η ΚΝΕ αναλαμβάνει την περιφρούρηση

Η ΕΦΕΕ αποφάσισε την πραγματοποίηση της πορείας μέχρι τον Άγνωστο Στρατιώτη (Κυριακή 18 Νοεμβρίου) καταγγέλλοντας την κυβέρνηση που για μια ακόμη χρονιά απαγόρευσε την πορεία προς την πρεσβεία των ΗΠΑ.

Την χρονιά αυτή παρουσιάζεται και το γνωστό γλυπτό (η κεφαλή του ιστορικού Ν. Σβορώνου που, μάλιστα είχε πάρει μέρος στα Δεκεμβριανά) που είχε κατασκευάσει ο Μέμος Μακρής (επίσης αντιστασιακός και πολιτικός πρόσφυγας).

Την περιφρούρηση των εκδηλώσεων ανέλαβε η ΕΦΕΕ –ουσιαστικά η Πανσπουδαστική/ΚΝΕ- η οποία απομάκρυνε όλα τα «τραπεζάκια» των ομάδων της άκρας Αριστεράς. Η επίθεση αυτή της ΚΝΕ συνεχίστηκε και την ημέρα της πορείας γύρω από το Πολυτεχνείο και στα Χαυτεία. Ήταν η χρονιά που ακούστηκε ο χαρακτηρισμός ΚΝΑΤ από την ακροαριστερά (Β Πανελλαδική, ΚΟ Μαχητής, ΚΚΕμλ/ΠΠΣΠ, ΟΣΕ, ΟΚΔΕ κλπ).

 

1980 Ο ματωμένος εορτασμός

Τον Δεκέμβριο 1979/Ιανουάριο 1980 η κυβέρνηση Καραμανλή είχε κατεβάσει –και τελικά ψηφίσει- τον ν.815 για τα Πανεπιστήμια. Με πρωτοπορία τις φοιτητικές οργανώσεις της Άκρας Αριστεράς ξεκίνησαν μαχητικές και μαζικές καταλήψεις που ανάγκασαν τον Καραμανλή να αποσύρει τον (ψηφισμένο) νόμο! Η τεράστια αυτή νίκη εκτόξευσε την επιρροή της Άκρας Αριστεράς στα φοιτητικά ακροατήρια.

Με τη νίκη αυτή η Άκρα Αριστερά εμφανίστηκε αποφασισμένη να πάρει το «αίμα της πίσω» για τις ήττες των προηγούμενων εορτασμών από την Πανσπουδαστική/ΚΝΕ. Το κλίμα γινόταν ακόμη πιο ευνοϊκό καθώς η κυβέρνηση είχε αποφασίσει την επιστροφή της χώρας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Έτσι ρίχτηκε το σύνθημα της ανυπακοής και της πορείας μέχρι την Πρεσβεία (ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης περιστρέφονταν γύρω από τα συνθήματα της «Αλλαγής») αλλά την κρίσιμη στιγμή φάνηκε η ανεπάρκεια της: στην πλατεία Συντάγματος (απόγευμα 16 Νοεμβρίου), δόθηκε μάχη για την συνέχιση της πορείας και οι πρώτες σειρές έπεσαν πάνω στην περιφρούρηση της ΕΦΕΕ και τα σώματα των αστυνομικών. Πίσω από τους αστυνομικούς ήταν παραταγμένα τα ΜΑΤ και οι αύρες. Την υποχώρηση των διαδηλωτών μετά την αποτυχημένη προσπάθεια ακολούθησε αντεπίθεση των αστυνομικών δυνάμεων και συγκρούσεις στην γύρω περιοχή. Εκεί βρήκαν τον θάνατο από χτυπήματα της αστυνομίας οι φοιτητές Σταματίνα Κανελλοπούλου (ακαριαίος θάνατος) και ο Κύπριος Ιάκωβος Κουμής (έπεσε σε κώμα και πέθανε λίγες μέρες μετά). Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν σε όλη την περιοχή μέχρι το Πολυτεχνείο όπου και πραγματοποιήθηκε συνέλευση μέχρι αργά το βράδυ. Η ηγεσία της Άκρας Αριστεράς, που είχε προτείνει και είχε προσπαθήσει να επιβάλλει την πορεία, στάθηκε από ανίκανη έως εξαφανισμένη να δώσει συνέχεια ενώ το ΚΚΕ καταγγέλλει προβοκάτορες. Η λύση στην τεταμένη κατάσταση δόθηκε από την ΕΦΕΕ που έκλεισε τον εορτασμό με μια ειρηνική πορεία στις 25 του μηνός.

Το «Πολυτεχνείο» του 1980 ήταν μια αποφασιστική στιγμή που αποδείκνυε την ανεπάρκεια και τα όρια της Άκρας Αριστεράς και ταυτοχρόνως την δύναμη της επίσημης Αριστεράς να βρίσκει ισορροπίες στο κοινοβουλευτικό πεδίο. Καθόλου τυχαίο ότι μετά τα γεγονότα ακολούθησε απομαζικοποίηση της Β Πανελλαδικής και του ΚΚΕμλ.

 

1981 Ο εορτασμός της «Αλλαγής» - καθιέρωση της πορείας προς την Πρεσβεία

Στις 18 Οκτωβρίου είχε προηγηθεί η εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και οι εκδηλώσεις μνήμης για τον «Νοέμβρη» ήταν μια ακόμη αφορμή για τον πανηγυρισμό αυτής της νίκης. Η ίδια η κυβέρνηση έδωσε την άδεια πραγματοποίησης της πορείας «μέχρι τους Αμπελοκήπους» για την Κυριακή 15 Νοεμβρίου συμφωνώντας ουσιαστικά με την ΕΦΕΕ που είχε αναγγείλει πορεία μέχρι την Πρεσβεία. Ήταν η πρώτη χρονιά που ο εορτασμός του Πολυτεχνείου γινόταν με θεσμική αποδοχή, χωρίς ΜΑΤ, χωρίς ουσιαστικά επεισόδια και παγίωσε την πορεία μέχρι την αμερικανική πρεσβεία.