"Καβάλα" στο κύμα...

 

Παρά τον φόβο του πληθωρισμού και της ενδεχόμενης ύφεσης ο S&P500 έφτασε μόλις 5% κάτω από τα ιστορικά υψηλά των 4817 μον.! (φυσικά το θαυμαστικό έχει να κάνει με το περιβάλλον αβεβαιότητας μέσα στο οποίο πραγματοποιείται η άνοδος).

Τεχνικά οι αποκλίσεις Ιουν. – Οκτ. 2022 μεταξύ του S&P500 και των ταλαντωτών του (MACD, RSI) αλλά και του ADX λειτούργησαν απόλυτα δίνοντας το έναυσμα για την δημιουργία διπλού πυθμένα στις 3780 μον., την διάσπαση του MAC26 εβδομάδων και την δημιουργία πλαγιοανοδικού καναλιού το οποίο τώρα φαίνεται να ξεπερνιέται και αυτό έστω και αν αντιμετωπίζεται μια οριζόντια αντίσταση στην περιοχή των 4600 μον.

Ακόμη καλύτερη απόδοση από τον S&P500 (-5% από τα ιστορικά υψηλά του) είχε ο DOW (-3,5% από τα ιστορικά υψηλά του) ενώ ακολουθεί με χειρότερη επίδοση ο NASDAQ (-11,7% από τα ιστορικά υψηλά του). Στην πραγματικότητα όμως ο NASDAQ ξεκίνησε την κίνηση του από ένα –37% ενώ ο DOW από ένα –22%. Ουσιαστικά δλδ είναι και ο πιο κερδισμένος ενώ υπόσχεται και μεγαλύτερη απόδοση εφόσον τα αμερικάνικα χρηματιστήρια παραμείνουν ανοδικά στο επόμενο διάστημα. Σε μια τέτοια περίπτωση δυο ETF που παίζουν επάνω στον NASDAQ, τα LQQ (παίζει x2 στον NASDAQ) TQQQ (παίζει x3 στον NASDAQ) θα προσφέρουν –και ήδη έχουν προσφέρει- μεγάλες “συγκινήσεις”.  

 

 

Παραδόξως, καλύτερη απόδοση και από τα αμερικάνικα χρηματιστήρια παρουσιάζει ο DAX που έσπασε τα ιστορικά του υψηλά παρά τα αναμενόμενα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία (και τις καθηλωμένες τιμές των Τραπεζών της).

 

 

Και πάμε στα δικά μας. Τα τασικά συστήματα ταλαιπωρήθηκαν εξαιτίας της οριζόντιας κίνησης του ΓΔ (Απρ. 2021 έως Δεκ. 2022) αλλά στο τέλος αποζημιώθηκαν με μια καλή απόδοση καθώς όλες οι αντιστάσεις συντρίφτηκαν σχετικά εύκολα και δημιουργήθηκαν διαδοχικά πλαγιοανοδικά κανάλια όλο και μεγαλύτερης κλίσης. Στο μηνιαίο διάγραμμα για πρώτη φορά εδώ και χρόνια αποτυγχάνει να σχηματιστεί αρνητική απόκλιση στον στοχαστικό RSI ενώ ο ίδιος ο RSI μπαίνει στην “υπεραγορασμένη” περιοχή (αυτό δεν σημαίνει και τέλος της κίνησης). Βλέποντας τις αντιστάσεις, τα κανάλια και τους ταλαντωτές καθώς και τον μειωμένο τζίρο των τελευταίων ημερών δεν αποκλείεται μια οριζόντια κίνηση ή μια μικρή διόρθωση προς την γραμμή στήριξης του καναλιού για τους επόμενους δυο μήνες.

Στο εβδομαδιαίο διάγραμμα (με τον ΚΜ40 εβδομάδων=ΚΜ200 ημερών) σημειώνεται η περιοχή πιθανής διόρθωσης η οποία δεν θα αμφισβητήσει την κυρίαρχη ανοδική τάση του ΓΔ.

 

 

Η πλάγια κίνηση Απρ. 2021 - Δεκ. 2022 και η επίδραση της στο τασικό σύστημα μου

 

 

Τα «κλεμμένα»

Η ιστορία και η οικονομική θεωρία δείχνουν ότι τα αυξανόμενα επιτόκια στις ΗΠΑ δεν πρέπει να θεωρούνται ως η νέμεσις των αγορών μετοχών. Όπως έχει επανειλημμένα αναφέρει η επιτροπή Federal Open Market Committee στις δηλώσεις νομισματικής πολιτικής, η αύξηση των επιτοκίων εξαρτάται από βελτιώσεις στην αγορά εργασίας και από την εύλογη βεβαιότητα ότι «ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα» (δήλωση FOMC, 28 Οκτωβρίου 2015). Κατά συνέπεια, τα αυξανόμενα επιτόκια αποτελούν ένδειξη μιας υγιούς και αναπτυσσόμενης οικονομίας. Στην πραγματικότητα, όπως φαίνεται στο διάγραμμα 1, η έναρξη ενός κύκλου περιορισμού δεν λαμβάνει χώρα σε κορυφή της αγοράς μετοχών. Ο S&P 500 εξακολούθησε να ανεβαίνει για περίπου 15 μήνες μετά από την έναρξη της ανόδου των επιτοκίων (rate hiking) του 1999 έως 2000, με το δείκτη να προωθείται για 3,5 χρόνια μετά από την έναρξη του κύκλου περιορισμού της περιόδου 2004-2006. Ο τελευταίος κύκλος, ο οποίος διήρκησε 25 μήνες, και ήταν ο τελευταίος πριν από την κρίση, ήταν στην πραγματικότητα ο μακροβιότερος από τότε που το Κογκρέσο τροποποίησε το νόμο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας το 1977, δίνοντας στην Κεντρική Τράπεζα μια διπλή εντολή για προώθηση της σταθερότητας των τιμών και για μεγιστοποίηση της απασχόλησης. Αν και κάποιος δεν μπορεί να εκτιμήσει τη διάρκεια του επόμενου κύκλου, έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι ο μέσος κύκλος περιορισμού από το 1987 ήταν 15,5 μήνες

S&P 500 και η πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ

Περιοδικό TRADERS’ τχ. Φεβρουαρίου 2016

 

    

Το μπλοκ των «ικανοποιημένων» και η… απιστία της μεσαίας τάξης

     

·         

Υποτιμήθηκαν οι υλικοί αρμοί του κοινωνικοπολιτικού μπλοκ εξουσίας με βάση το χρήμα, που έρρευσε άφθονο ● Πώς ο Μητσοτάκης χρηματοδότησε αδρά τη συγκρότηση αυτού του μπλοκ μέσω «χειρουργικής» διοχέτευσης του δημόσιου χρήματος στους κατάλληλους αποδέκτες ● Πώς ο προσανατο­λισμός του ΣΥΡΙΖΑ στη μεσαία τάξη και το πολιτικό κέντρο αποδιάρθρωσε το μπλοκ εξουσίας των εργατολαϊκών στρωμάτων

---

Ο πλεονασμός «ας μιλήσουμε για την πολιτική πολιτικά» είναι ταυτόχρονα και μια έλλειψη: δεν μπορείς να μιλήσεις αξιόπιστα για την πολιτική αν δεν μιλήσεις για κοινωνικά συμφέροντα και κοινωνικές τάξεις, κάνοντας αφαίρεση των υλικών όρων που προσδιορίζουν την πολιτική τους συμπεριφορά – η πολιτική δεν είναι μόνο ούτε καν κυρίως ζήτημα αξιών.

Ταυτόχρονα, δεν μπορείς να μιλήσεις αξιόπιστα για σημαντικά πολιτικά γεγονότα χωρίς να λάβεις υπόψη του τους ιδεολογικούς παράγοντες που προσδιορίζουν τις πολιτικές συμπεριφορές: τις παραδόσεις και τα συμβολικά στοιχεία, που στα μάτια των πολιτών ερμηνεύουν, επιβεβαιώνοντάς τες ή όχι, τις διακηρύξεις των κομμάτων.

Από αυτή την άποψη το εκλογικό αποτέλεσμα, μη αναμενόμενο σχεδόν από τους πάντες, δεν είναι παρ’ όλα αυτά ανεξήγητο. Μέσα από τις κάλπες αναδύθηκαν δύο βασικές αλήθειες: Πρώτο, έχει συγκροτηθεί ένα ισχυρό κοινωνικό μπλοκ εξουσίας, το οποίο «εκπροσωπεί» και διευθύνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης – μέσα από έναν παρα-κρατικό και παρα-κομματικό μηχανισμό «επιτελών», έχοντας αναγορευτεί σε σημείο σύγκλισης και έκφρασης ενός συνασπισμού κοινωνικών συμφερόντων. Δεύτερο, το εν δυνάμει αντίπαλο δέος, ο συνασπισμός κοινωνικών συμφερόντων που συγκροτήθηκε την περίοδο 2010-2015 του αντιμνημονιακού αγώνα υπό τον ΣΥΡΙΖΑ και με σημείο σύγκλισης και έκφρασης τον Αλέξη Τσίπρα αποδεικνύεται ότι είχε ήδη αποσυγκροτηθεί τόσο, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να υποστεί μια δεινή εκλογική ήττα.

Το «κόμμα των ικανοποιημένων»

Τι εκπροσωπεί το θριαμβευτικό εκλογικό αποτέλεσμα της ΝΔ; Ένα κοινωνικό συνασπισμό συμφερόντων των ικανοποιημένων από τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, σε μορφή πυραμίδας, όσων είδαν τη ζωή τους και τις δουλειές τους να καλυτερεύουν ή να σταθεροποιούνται προς τα πάνω μετά το 2019, οι οποίοι δεν θέλουν με κανέναν τρόπο και για κανέναν λόγο (όπως για παράδειγμα η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα των μη ικανοποιημένων ή των μεταναστών) να απολέσουν τις «κατακτήσεις» τους.

● Στην κορυφή της πυραμίδας, η μεγάλη αστική τάξη –είναι η πιο σωστή έννοια για να την περιγράψουμε. Η οποία ευνοήθηκε και στηρίχτηκε παντοιοτρόπως από την κυβέρνηση Μητσοτάκη: Πρώτα απ’ όλα, με την κατάλληλη διοχέτευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (ΤΑΑ) στους… κατάλληλους αποδέκτες. Που δεν είναι απλώς κάποιοι «φίλοι» ούτε «10 οικογένειες» (όπως θέλει κι ένας αριστερός μύθος), αλλά πάνω από 100 μεγάλες επιχειρήσεις, που θα γίνουν πολύ περισσότερες στα επόμενα χρόνια. Από αυτή την κορυφή οργανώνεται ένα ευρύ δίκτυο υπεργολαβιών προς χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδες μεσαίους και μικρομεσαίους (επιχειρήσεις και επαγγελματίες).

Στο σκέλος των επιδοτήσεων του ΤΑΑ, η ίδια η κυβέρνηση οργανώνει ένα ανάλογο δίκτυο με τις απευθείας αναθέσεις, που επίσης αφορά χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Ύστερα, με την ανάδειξη της χώρας σε ελκυστικό προορισμό για πάσης φύσεως επενδυτές κερδοσκόπους, καθώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει πείσει και με το παραπάνω ότι είναι αποφασισμένη να παραμερίσει οποιοδήποτε «εμπόδιο»: από εργατικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα μέχρι και περιβαλλοντικές διατάξεις. Μια ληστρική ανάπτυξη, που τραβάει σαν το μέλι τους κερδοσκόπους, κάνει ασύδοτους τους εγχώριους επιχειρηματίες και υπόσχεται «χρυσές δουλειές».

Η αστική τάξη, μεγάλη και μεσαία, ακόμη και ένα σεβαστό τμήμα της μικρής, είναι «μασίφ» με αυτή την ανάπτυξη, που εγγυάται αυτή η κυβέρνηση καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη και εκπροσωπεί ο Μητσοτάκης. Η εκρηκτική άνοδος των κερδών των εισηγμένων επιχειρήσεων, από χρόνο σε χρόνο το 2021 και το 2022, είναι η «φαντασμαγορική» εκδήλωση της αφρόκρεμας των ικανοποιημένων, αλλά κάτω από αυτή την κορυφή ζει ένα εκτεταμένο, πανελλαδικά δικτυωμένο «κύκλωμα» συμφερόντων μεσαίας και μικρής εμβέλειας.

● Ειδική παράμετρος, η μικρομεσαία έως μεγάλη αστική τάξη του τουρισμού: Η διάχυσή του σε χρόνο (όλο το έτος) και χώρο (ανάπτυξη του τουρισμού των πόλεων και των ορεινών περιοχών), σε συνδυασμό με τη ραγδαία ανάπτυξη του airbnb δημιουργεί ένα ανάλογο, πανελλαδικής κλίμακας και δικτύωσης «σύμπαν» ικανοποιημένων –με τα πολλά, τα λιγότερα, τα ελάχιστα…

● Η μείωση της ανεργίας, με επέκταση της μερικής απασχόλησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με κακοπληρωμένες δουλειές και με voucher, αλλά και τα ιδεολογικά και συμβολικά ανταλλάγματα που παραπέμπουν στις ιδέες του «πατρίς - θρησκεία - οικογένεια» και «νόμος - τάξη – ασφάλεια», επεκτείνουν προς τη βάση της πυραμίδας μια «ασφάλεια του τρόμου», με θύματα ιδεολογικά αποπροσανατολισμένα (εξαιτίας της ιδεολογικής ηγεμονίας των νεοφιλελεύθερων ιδεών, αλλά και των λαθών και της ανεπάρκειας της Αριστεράς) πληβειακά στρώματα.

Με υλικούς όρους, αλλά και με όρους νεοφιλελεύθερης ιδεολογικής ηγεμονίας, ο Μητσοτάκης έχει χτίσει ένα κοινωνικό μπλοκ εξουσίας, που αναδύθηκε σαν έκπληξη μέσα από τις κάλπες, καθώς ενσωματώνει και την ενοχή ότι «το συμφέρον μας είναι αυτό, παρόλο που “υπάρχουν ζητήματα” με τη δημοκρατία και τα δικαιώματα των "από κάτω"»... Σε αυτό το μπλοκ εξουσίας βρήκαν θέση ή θεσούλα και η κοινωνική άκρα δεξιά και τα πολιτικά της ορφανά.

Η μεσαία τάξη… κοιμάται αλλού

Την περίοδο 2010-2015, ένα άλλο κοινωνικό μπλοκ εν δυνάμει εξουσίας ήταν σε διαδικασία συγκρότησης, με πολιτικό εκπρόσωπο τον ΣΥΡΙΖΑ: Το κοινωνικό μπλοκ της εργατικής τάξης και των εν δυνάμει ή συγκυριακά συμμάχων της. Ωστόσο, από το σημείο της μετατροπής του ΟXI του δημοψηφίσματος σε NAI τον Ιούλιο του 2015 και με ενδιάμεσους σταθμούς το τρίτο μνημόνιο και τη μνημονιακή θητεία του το 2015-2019, αλλά και το είδος της αντιπολίτευσης που άσκησε την περίοδο 2019 μέχρι σήμερα, αυτό το εν δυνάμει κοινωνικό μπλοκ εξουσίας των "από κάτω" αποδυναμώθηκε και εν τέλει αποδιαρθρώθηκε στις εκλογές του 2023.. (βλέπε τον παρατιθέμενο πίνακα). Η στροφή στο πολιτικό κέντρο και στη μεσαία τάξη λειτούργησε σαν μηχανισμός αποξένωσης και «ξενερώματος» για όλο αυτόν τον κόσμο, τον κατακερμάτισε και τον έστρεψε (εκτός από «αδιάβαστο») σε αντιφατικούς πολιτικούς προσανατολισμούς.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τόσο προς τα δεξιά όσο και προς τα αριστερά, κυρίως όμως αστόχησε στον προσανατολισμό στη μεσαία τάξη. Τα αποτελέσματα (βλέπε τον παρατιθέμενο πίνακα) έδειξαν ότι έχασε μεγάλο μέρος της επιρροής του στα εργατολαϊκά στρώματα ενώ η μεσαία τάξη κοιμόταν σε άλλες κλίνες…

Η μεσαία τάξη (που προϋποθέτει αυτονόητα διάκριση από την κατώτερη τάξη) αποδείχτηκε κοινωνική βάση του μπλοκ εξουσίας του Μητσοτάκη και εν μέρει εκλογική επιρροή του ΠΑΣΟΚ. Και αυτό δεν έγινε από «λάθος»...

Πάνος Κοσμάς

 

Τα οικονομικά της «μεσαίας» τάξης

 

Τι είναι, άραγε, η μεσαία τάξη; Υπάρχει τέτοιο πράγμα ή τζάμπα μιλάμε;

Απαντώ, προκαταβολικά, με μια απλή μεθοδολογική παρατήρηση. Αν χρησιμοποιήσουμε εισοδηματικά στοιχεία, υπάρχει, ειδικά στην Ελλάδα, ο κίνδυνος, εντός της «μεσαίας τάξης», να εμφανίζονται ως «πλούσια» τα μπλοκάκια, στο μέτρο που αυτά δηλώνονται, ενώ οι γνήσιοι επιχειρηματίες και επαγγελματίες παρουσιάζονται ως φτωχοδιάβολοι.

Επομένως, έχει σημασία, αναφορικά με την ανάλυση, που ακολουθεί, να έχουμε υπόψη πως -και μέσα στη «μεσαία» τάξη- οι έντιμοι και οι «κρυμμένοι» μισθωτοί είναι αυτοί που υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος. Πάμε να δούμε τώρα τι δείχνουν τα στοιχεία.

Σε ότι αφορά τον πλούτο, την περιουσία, ένα 30-35% του πληθυσμού, με εσωτερικές διαβαθμίσεις, κατέχει το 80% του πλούτου.

Το πάνω 10% του πληθυσμού κατέχει το 56% του συνολικού πλούτου, το επόμενο («μεσαίο») 40% το 42% του πλούτου -το 28% + 14%, μοιρασμένο σε δύο ίσα πληθυσμιακά μέρη του 20%, ανώτερο και κατώτερο των «μεσοστρωμάτων»- και το κατώτερο 50%, μόλις, το 4% του πλούτου.

Ποσοστό του πληθυσμού		Ποσοστό του πλούτου
ανώτερο 30%	ανώτερο 10%	56%	84%
	20%	28%
	20%	14%
	50%	4%

Ας δούμε τι γίνεται με τις καταθέσεις. Το 72%, λοιπόν, των καταθετών στην Ελλάδα έχει καταθέσεις μέχρι 1000 ευρώ, ενώ οι μισοί εξ αυτών έχουν μηδενικές καταθέσεις. Αυτό το 72% κατέχει μόλις το 1.7% των συνολικών καταθέσεων.

Στην άλλη πλευρά της κλίμακας, το 1.8% κατέχει το 53% των αποταμιεύσεων, ενώ στο ανώτερο 30% ανήκει το 98.3% των συνολικών καταθέσεων! Ψάχνοντας το κοινωνικό προφίλ των διαφόρων κατηγοριών, βλέπουμε το απολύτως αναμενόμενο. Στον πυθμένα βρίσκονται, κυρίως, ιδιωτικοί υπάλληλοι -εργάτριες, δηλαδή- και άνεργοι. Όσο ανεβαίνουμε τη σκάλα, τόσο αυξάνεται το πλήθος των στελεχών στον ιδιωτικό τομέα και των ελεύθερων επαγγελματιών, ενώ στα μεσαία προς ανώτερα επίπεδα αποταμίευσης κυριαρχούν στελέχη επιχειρήσεων και ελεύθεροι επαγγελματίες.

Το μοντέλο συσσώρευσης στη χώρα μας έχει διαμορφωθεί ώστε να βασίζεται σε ένα και μόνο συγκριτικό πλεονέκτημα: την πάμφθηνη και τρομοκρατημένη εργασιακή δύναμη. Ένα μεγάλο τμήμα μικρομεσαίων εργοδοτών είναι οι πιο άγριοι εκμεταλλευτές των ανθρώπων της δουλειάς. Μισθοί πείνας, που δεν πληρώνονται και πάντοτε, άπειρες απλήρωτες υπερωρίες, μαύρη εργασία, εργοδοτική τρομοκρατία και όλα τα δεινά του κόσμου δεν αποτελούν εξαίρεση, αλλά τον απόλυτο κανόνα.

Η φοροδιαφυγή και η φοροκλοπή, από την άλλη, είναι ένα σπορ που εμπλέκει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Είναι τόσο εκτεταμένα αυτά τα φαινόμενα που εξηγούν γιατί η φορολογία αντί να διορθώνει, επιδεινώνει κατά πολύ την αρχική εισοδηματική ανισότητα. Να τα στοιχεία για την κατανομή των φόρων σε έμμεσους και άμεσους: Οι έμμεσοι, ισχυρά αντιπροοδευτικοί -αντιλαϊκοί φόροι το 2021 ήταν το 17.1% του ΑΕΠ έναντι 13.4% στην Ευρωζώνη. Αντίστοιχα, οι άμεσοι φόροι ήταν στο 9.4%, ακριβώς όσο και στην Ευρωζώνη.

Σε ό,τι αφορά, ειδικά, τους άμεσους φόρους, δε, τα πράγματα είναι εξωφρενικά. Είναι χαρακτηριστικό πως το 82% του δηλωθέντος εισοδήματος ανήκει σε μισθωτούς και συνταξιούχους. Την ίδια στιγμή, τα 2/3, σχεδόν, των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνουν ετήσιο εισόδημα κάτω των 10000 ευρώ, οι μισοί λιγότερο από 5000, το 25% κάτω από 1000 ευρώ. Οι επαγγελματίες όλων των ποικιλιών δηλώνουν εισοδήματα στο 4.5% των συνολικών!

Για να το πω κι αλλιώς: οι περίπου 400.000 ελεύθεροι επαγγελματίες στη χώρα εμφανίζουν ετησίως ακαθάριστα έσοδα 40 δισεκατομμυρίων ευρώ, από τα οποία μόλις τα 4 υπόκεινται σε φορολόγηση! Είναι πραγματικά αδιανόητο, λοιπόν, πως ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει γι’ αυτήν την κατηγορία αφορολόγητο 10.000 ευρώ, που σημαίνει πως η φορολογική τους συνεισφορά θα γίνει μηδενική, ακριβώς! Αν πάρουμε το σύνολο των φορολογούμενων, μόλις το 32% του πληθυσμού, στο σύνολό του, σχεδόν, μισθωτοί και συνταξιούχοι, δηλώνει εισοδήματα άνω των 10.000 ευρώ τον χρόνο.

Πάμε τώρα στα νομικά πρόσωπα, τις ποικίλων νομικών μορφών επιχειρήσεις. Από το σύνολο των 300.000 επιχειρήσεων μόνο 10.000 -το 3.3%- δηλώνουν φορολογητέα κέρδη άνω των 150.000 ευρώ. Περίπου 240.000 επιχειρήσεις –το 80%- δηλώνουν ζημιές ή κέρδη, που είναι μικρότερα από το εισόδημα του εργάτη, που αμείβεται με των κατώτατο μισθό –λιγότερο, δηλαδή, από 10.000 ευρώ. Σε ότι αφορά τα συνολικά μεγέθη, το 2021, τα φορολογητέα κέρδη ήταν 14 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία οι 290.000 στις 30.000 επιχειρήσεις δήλωσαν μόλις τα 2 δισεκατομμύρια. Κάποιοι υποθέτουν πως τα «μονοπώλια» εκμεταλλεύονται, εκτός από τους εργαζόμενους και τις «μικρομεσαίες» επιχειρήσεις. Η μαύρη αλήθεια είναι πως οι τελευταίες φοροκλέβουν σε επίπεδα ρεκόρ -ίσως και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Δεν είναι, όμως, μόνο το γεγονός πως το δηλωθέν εισόδημα από νομικά πρόσωπα και ελεύθερους επαγγελματίες είναι προκλητικά μικρό. Σε αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε πως οι συντελεστές φορολόγησης κερδών και μερισμάτων αθροιστικά είναι στην Ελλάδα 27%, ενώ στη Δανία και στην Ιρλανδία είναι 64%, στη Γαλλία 62%, στη Γερμανία και στην Ολλανδία, περίπου, 55%, στην Πορτογαλία 60%, στην Ισπανία και την Ιταλία πάνω από 52%.

Χρειάζονται άλλα στοιχεία; Το πράγμα, νομίζω, βοά.

Χρήστος Λάσκος

Από jodigraphics

Σχετικό

1. Οι εκλογικές μετατοπίσεις στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου

 

 

 

 

 

 

Δεκατέσσερα χρόνια με «προγράμματα οικονομικής προσαρμογής», η Ελλάδα μπροστά στην “πολυκρίση” και λίγο πριν τις εκλογές (μέρος 4ο/4)

 

 

Συνέχεια από το προηγούμενο

 

7. Η μοιρασιά του εισοδήματος και του πλούτου

 

Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε κάθε περίοδο (π.χ. τρίμηνο, εξάμηνο, έτος) είναι η διαφορά ανάμεσα στους πόρους που λαμβάνουν τα νοικοκυριά, από τη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία (πρωτογενή εισοδήματα) και από το κράτος (μεταβιβαστικές πληρωμές) και στους πόρους που καταβάλουν για φόρους, κοινωνικές εισφορές, τόκους και ενοίκια.

Το διαθέσιμο εισόδημα μετατρέπεται σε κατανάλωση και σε αποταμίευση. (Όταν το διαθέσιμο εισόδημα υπερβαίνει την κατανάλωση, η αποταμίευση είναι θετική και ο συσσωρευμένος πλούτος μεγεθύνεται. Όταν το διαθέσιμο εισόδημα υπολείπεται της ιδιωτικής κατανάλωσης, η αποταμίευση είναι αρνητική και ο συσσωρευμένος πλούτος συρρικνώνεται).

 

Κατά την περίοδο των μνημονίων τόσο το διαθέσιμο εισόδημα όσο και η κατανάλωση κατέρρευσαν ενώ σταδιακά μειώθηκαν και τα περισσεύματα που μέχρι τότε γίνονταν καταθέσεις. Συγκεκριμένα την περίοδο 2008-17, η κατανάλωση μειώθηκε από τα 163 δισ. στα 123,3 δισ. ευρώ ενώ το διαθέσιμο εισόδημα από το 2009 μέχρι το 2017 μειώθηκε από τα 173,2 δισ. στα 115 δισ. Όπως είναι προφανές η συρρίκνωση της αποταμίευσης και η ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων χρησιμοποιήθηκαν από τα νοικοκυριά για την συντήρηση τους. Μάλιστα την πενταετία 2013-17 ρευστοποιήθηκαν 32,5 δισ. ευρώ (σε ακίνητα, ομόλογα, μετοχές και καταθέσεις) για να καλυφθούν οι καταναλωτικές ανάγκες του πληθυσμού.

 Διάγραμμα 66. Διαθέσιμο εισόδημα, κατανάλωση και αποταμίευση των νοικοκυριών την περίοδο 1999-2017

Διάγραμμα 67. Συγκριτικό διάγραμμα αποταμίευσης νοικοκυριών επί του διαθέσιμου εισοδήματος Ελλάδας, ΕΕ και Ευρωζώνης (2000-18)

 

Μετά το 2017 και μέχρι το τέλος του 2019 οι ρυθμοί μεταβολής τόσο του διαθέσιμου εισοδήματος όσο και της κατανάλωσης έμειναν σταθερά χαμηλά θετικοί (με ρυθμούς που φτάνουν μέχρι το 5% ή και λίγο παραπάνω) αλλά με συνεχώς αρνητική αποταμίευση. Στην περίοδο του lockdown σημειώθηκε κατακόρυφη πτώση της κατανάλωσης με ταυτόχρονη θετική αποταμίευση (8,9 δισ.). Η τριπλή αυτή εικόνα (κατακόρυφη πτώση με τα δυο μνημόνια, σταθεροποίηση 2015-19 και πανδημία) φαίνεται και από μια ακόμη πλευρά. Συγκρίνοντας το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα (ΑΔΕ) των νοικοκυριών με το ΑΕΠ (με τιμή το 100 για το 2009 και για τα δυο μεγέθη) φαίνεται καθαρά ότι μεταξύ του α’ τριμήνου του 2009 και του δ΄ τριμήνου 2016, το ελληνικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 27,2%, ενώ το ΑΔΕ κατά 33,5% ενώ κατά την περίοδο της αργής ανάπτυξης που ακολούθησε η απόσταση μεταξύ των δύο μεγεθών παρέμεινε σταθερή. Δλδ τα δυο πρώτα μνημόνια χτύπησαν περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ενώ το τρίτο απλώς διατήρησε την ήδη διαμορφωμένη κατάσταση σε βάρος του ΑΔΕ. Όμως μόνο μετά την έναρξη της πανδημίας, η σχέση αυτή αντιστράφηκε χάρη στις κοινωνικές μεταβιβάσεις (κρατικά επιδόματα).

 

Διάγραμμα 68. Ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και ΑΕΠ 2009-2021Q1

 

Μετά το άνοιγμα της οικονομίας και το φούντωμα του πληθωρισμού παρατηρείται επαναφορά των ρυθμών μεταβολής του διαθέσιμου εισοδήματος στους προηγούμενους ρυθμούς του, εκτίναξη της κατανάλωσης και ξανά αρνητική αποταμίευση. Είναι προφανές, όπως σημειώνει και το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, ότι οι οικογένειες «βάζουν χέρι» στις αποταμιεύσεις για να ανταπεξέλθουν στις διογκωμένες υποχρεώσεις και στις αυξημένες καταναλωτικές δαπάνες. Οι αποταμιεύσεις στην διάρκεια του lockdown, τα επιδόματα που μοίρασε αφειδώς η κυβέρνηση στον ΙΤ, οι αυξήσεις τιμών που αύξησαν τα έσοδα της κοινωνικά «μεσαίας τάξης» (ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι) και η παραοικονομία έπαιξαν τον ρόλο τους ώστε «η κρίση να γίνει ευκαιρία» για την κοινωνική μειοψηφία για μια ακόμη φορά. Η “αγορά” «έκανε τη δουλειά της» αυξάνοντας τις τιμές και τα κέρδη της ώστε η αστική τάξη, τα ανώτερα μικροαστικά στρώματα, μέρος των αυτοαπασχολούμενων και κάθε είδους παραοικονομούντες, να αυξήσουν το μερίδιο τους στην “πίτα” με τις πλάτες της κυβέρνησης. Από την άλλη οι μισθοί έμειναν καθηλωμένοι (και μόνο ο κατώτατος μισθός και μόνο στον ΙΤ αυξήθηκε με 1,5 χρόνο καθυστέρηση) ενώ οι συντάξεις (αλλά όχι οι επικουρικές) αυξήθηκαν σε ποσοστά κάτω του πληθωρισμού και με 1,5 χρόνο καθυστέρηση. Ακόμη και τα επιδόματα που κατευθύνθηκαν σε μέρος των μισθωτών και συνταξιούχων δεν κατέληξαν στις τσέπες τους αλλά μεταφέρθηκαν αμέσως στους τραπεζικούς λογαριασμούς των κερδισμένων της κρίσης εξαιτίας των αυξημένων τιμών. Ουσιαστικά η κυβέρνηση της ΝΔ έκανε μια μεγάλη αναδιανομή πλούτου εφαρμόζοντας ένα ακόμη μνημόνιο στις τσέπες μισθωτών και συνταξιούχων αυξάνοντας ταυτοχρόνως κατά 44 δισ. το δημόσιο χρέος το οποίο θα κληθούν να πληρώσουν οι χαμένοι της διπλής κρίσης (κόβιντ και πληθωρισμού).

Εστιάζοντας στην περίοδο από την έναρξη της πανδημίας έως και το καλοκαίρι του 2022 επιβεβαιώνουμε την μονομερή ωφέλεια στην πλευρά του κεφαλαίου καθώς η εκτίναξη της παραγωγικότητας και η συμπίεση του μοναδιαίου κόστους εργασίας (υπό καθεστώς υψηλού πληθωρισμού) ελάχιστα βοήθησαν στην αύξηση της αμοιβής της μισθωτής εργασίας.

Διάγραμμα 69. Μισθοί, παραγωγικότητα και κόστος εργασίας 2020Q3-2022Q2

Διαγράμματα 70 α και β. Αποταμίευση, διαθέσιμο εισόδημα και κατανάλωση νοικοκυριών 2015Q3 - 2022Q2

 

Η εικόνα της αύξησης της κατανάλωσης πάνω από το διαθέσιμο εισόδημα και σε βάρος των καταθέσεων, φαίνεται να παγιώνεται μέσα στο 2022. Για το σύνολο του 9μηνου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2022

-το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ανήλθε στα 102,6 δισ. από 96,3 δισ. το αντίστοιχο διάστημα του 2021 (αύξηση +6,5% ή +6,3 δισ.),

-η κατανάλωση ανήλθε στα 105,6 δισ. (υπερβαίνοντας όμως το διαθέσιμο εισόδημα) από 89,8 δισ. στο αντίστοιχο 9μηνο του 2021 (+17,8% ή +€16,0 δισ.) και

-η αποταμίευση μειώθηκε κατά -3,1 δισ. ενώ είχε αυξηθεί κατά 6,6 δισ. στο αντίστοιχο 9μηνο του 2021 (αθροιστική μείωση -€9,8 δισ.).

 

Διάγραμμα 71. Ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, καταναλωτική δαπάνη και ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών 2015Q1-2022Q4

 

Η κατακόρυφη αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών μέσα στο 2022 δεν οφείλεται στον απότομο πλουτισμό των νοικοκυριών (αν και η ανώτερη οικονομικά μερίδα του πληθυσμού όντως έχει ενισχυθεί) αλλά στην εκτόξευση του κόστους ζωής. Επτά στα δέκα νοικοκυριά έχουν μειώσει την κατανάλωση ακόμη και σε είδη βασικής διατροφής καθώς οι τιμές αυξάνονται συνεχώς στα βασικά καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες. Προφανώς από την ακρίβεια επηρεάζονται περισσότερο τα φτωχά νοικοκυριά και αυτά που δεν είχαν αυξήσεις στα εισοδήματα τους. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι το 80% του εισοδήματος των φτωχών νοικοκυριών δαπανάται σε ενοίκιο και τρόφιμα ενώ τα νοικοκυριά που ζουν σε ενοικιαζόμενα σπίτια ξοδεύουν σχεδόν το 1/5 του προϋπολογισμού τους για ενοίκια. Για το φτωχότερο 20% του πληθυσμού η μέση δαπάνη για τρόφιμα, μη αλκοολούχα ποτά και στέγαση προσεγγίζει το 60% των δαπανών των νοικοκυριών αυτών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού αντιστοιχεί στο 36%. Ένα ακόμη συγκριτικό στοιχείο είναι ότι η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών το 2021 σε σχέση με το 2008 έχει μειωθεί κατά το 1/3.

 

Διάγραμμα 72 α. Η «μεγάλη εικόνα» σε κατανάλωση, διαθέσιμο εισόδημα και ποσοστό αποταμίευσης νοικοκυριών  (κινητοί μέσοι 4 τριμήνων) 72 β, γ, δ Εξέλιξη του πληθωρισμού

Διάγραμμα 73. Συνιστώσες του ΑΕΠ, ποσοστό μεταβολής σε σχέση με το προηγούμενο έτος

 

Όπως σημειώνει σε πρόσφατο άρθρο η Καθημερινή 

«Μέρος των αποταμιεύσεων τους δηλώνουν πως “σηκώνουν” σχεδόν 6 στους 10 Έλληνες καταναλωτές, καθώς το κύμα ανατιμήσεων συρρικνώνει το διαθέσιμο μηνιαίο εισόδημά τους. Την ίδια στιγμή, σε σύγκριση και με άλλες χώρες της Ε.Ε., υψηλά είναι τα ποσοστά των Ελλήνων που υποστηρίζουν πως δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, ενώ σχεδόν 8 στους 10 παραδέχονται πως έχουν αλλάξει τις συνήθειές τους μέσα στο σπίτι προκειμένου να εξοικονομήσουν ενέργεια και να μειώσουν τα κόστη.

Σύμφωνα με τον πίνακα αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές συνήθειες (Consumer Conditions Scoreboard) […] τους τελευταίους έξι μήνες το 37% των Ευρωπαίων καταναλωτών έκανε χρήση των αποταμιεύσεών εξαιτίας κυρίως του πληθωρισμού και της γενικότερης αύξησης του κόστους ζωής. Ειδικότερα για την Ελλάδα το 2022, χρονιά που ο πληθωρισμός σημείωσε μεγάλη άνοδο, αυτό το ποσοστό διαμορφώθηκε στο 58%, με τη χώρα μας να βρίσκεται στην πρώτη θέση του σχετικού πίνακα. Ακολουθούν η Μάλτα και η Κύπρος, ενώ λιγότερη χρήση των αποταμιεύσεών τους κάνουν οι Κροάτες (16%). Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα έφθασε τον Σεπτέμβριο του 2022 στο 12%.

Όπως αναφέρει η έρευνα, περίπου το 50% των Ευρωπαίων καταναλωτών εκφράζει έντονη ανησυχία για τη δυνατότητα πληρωμής των λογαριασμών, ποσοστό που ξεπερνάει κατά πολύ το 60% στην περίπτωση των Ελλήνων καταναλωτών, ενώ τουλάχιστον 1 στους 5 καταναλωτές στην Ευρώπη ανησυχεί για την αποπληρωμή υποχρεώσεων, όπως το στεγαστικό δάνειο. Αντανακλαστικά, όπως είναι λογικό, επέδειξαν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές απέναντι στο κύμα αυξήσεων που είδαν το τελευταίο έτος, αλλάζοντας την καταναλωτική συμπεριφορά τους προκειμένου να εξοικονομήσουν ενέργεια μέσα στο σπίτι. Ετσι, 7 στους 10 Ευρωπαίους καταναλωτές άλλαξαν συνήθειες για να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας, με το αντίστοιχο ποσοστό να ανεβαίνει στο 77% όταν πρόκειται για τους Έλληνες καταναλωτές. Την ίδια στιγμή, σχεδόν 3 στους 10 καταναλωτές στην Ευρώπη των 27 κρατών-μελών δήλωσαν πως αναζητούν κρατικές επιδοτήσεις προκειμένου να ενισχύσουν την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού τους, άποψη με την οποία συμφωνεί το 42% των Ελλήνων καταναλωτών. Σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο που έχει το κόστος των καυσίμων στην καθημερινή χρήση μεταφορικού μέσου, το 28,4% των Ευρωπαίων απαντάει πως έχει αλλάξει τις συνήθειές του, ποσοστό που αυξάνεται στο 37,7% στην περίπτωση των Ελλήνων καταναλωτών».

Διάγραμμα 74. Κατανάλωση αποταμιεύσεων

 

Πάντως οι καταθέσεις αυξάνουν σταθερά μετά το χαμηλό που σημείωσαν το 2015 με ταυτόχρονη μείωση της επιβάρυνσης του διαθέσιμου εισοδήματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τους τόκους: από το ~4,5% στην έκρηξη της κρίσης του 2008, το ποσοστό των τόκων ως προς το διαθέσιμο εισόδημα μειώνεται σχεδόν γραμμικά από το 2013 πέφτοντας κάτω από το 2% το 2021.

Από την άλλη όμως εξακολουθούν να αυξάνουν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία (πάνω από 110δισ.) και τα Ασφαλιστικά Ταμεία (πάνω από 42 δισ.).

 

Διάγραμμα 75. Τραπεζικές καταθέσεις (σε δισ., δεξιός άξονας) και ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων (% της αξίας του συνόλου των δανείων, αριστερός άξονας). [Η μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων οφείλεται κυρίως στην μεταφορά τους στις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων]

 

Όμως αξία έχει να δούμε και ποιοι αυξάνουν τις καταθέσεις τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ στη διάρκεια της πανδημίας (Δεκ. 2019-Δεκ. 2021) οι καταθέσεις των φυσικών προσώπων αυξήθηκαν κατά 19,7 δισ. και των νομικών προσώπων κατά 19,5 δισ. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι αυξήσεις των καταθέσεων έγιναν στους λογαριασμούς των πλουσίων (και προφανώς δεν οφείλονταν στους τόκους -αφού τα επιτόκια δανεισμού ήταν σχεδόν μηδενικά- αλλά στην αύξηση των κερδών): οι πιο «φορτωμένοι» λογαριασμοί πήραν και το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των καταθέσεων.

Διάγραμμα 76. Ποιοι αύξησαν τις καταθέσεις τους την περίοδο της πανδημίας

 

Ένα ακόμη μέγεθος που αυξάνει με γοργούς ρυθμούς είναι και η αξία των κατοικιών. Μετά την μεγάλη τους μείωση (μέχρι και -40% από τα υψηλά) έχουν καλύψει μεγάλο μέρος της πτώσης τους συμπαρασύροντας όμως και το κόστος των ενοικιών αφού αφενός πολλές κατοικίες χρησιμοποιούνται στον τομέα του airbnb και αφετέρου οι νέες οικοδομές δεν καλύπτουν τις νέες ανάγκες στέγασης. Αξίζει εδώ να παρατηρήσουμε ότι μειώνεται συνεχώς (για ευνόητους λόγους) το ποσοστό ιδιοκατοίκησης. 

Διάγραμμα 77. Δείκτης τιμών κατοικιών

Διάγραμμα 78. Δείκτης τιμών κατοικιών σε σχέση με τον δείκτη ΜΑΜΠΩ (μέσος ακαθάριστος μισθός πλήρους ωραρίου)

Μετά από όλα αυτά δεν είναι καθόλου τυχαίο που ύστερα από την χρεοκοπία και τα μνημόνια η Ελλάδα βρίσκεται πλέον σταθερά στις χειρότερες θέσεις στην ΕΕ από πλευράς φτώχειας και αγοραστικής δύναμης ενώ η εισοδηματική ανισότητα (που ιστορικά δεν ήταν χαμηλή) η οποία είχε μετριαστεί κατά την διακυβέρνηση συριζα αυξάνει και πάλι μετρημένη είτε με τον συντελεστή Gini είτε με τον δείκτη S80/S20 (εδώ).  

Διάγραμμα 79. Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός στην Ελλάδα και στα χώρες της ΕΕ (χαρακτηριστικά: ενώ το 2008 τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 750 ευρώ αποτελούσαν μόλις το 4,7% του συνόλου, το 2018 το ποσοστό τους έφθανε στο 12,7% -και χωρίς να συνυπολογίσουμε τον πληθωρισμό)

Διάγραμμα 80. Η Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις στo κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής δύναμης (από το 95% σε σχέση με τον μ.ο. της ΕΕ το 2007 έπεσε στο 75% το 2011 για να βρίσκεται σήμερα στο 68%)

Διάγραμμα 81. Δείκτης εισοδηματικής ανισότητας S80/S20

Διάγραμμα 82. Δείκτης εισοδηματικής ανισότητας συντελεστής Gini

 

 

---ο---

Το παρόν χωρίς λόγια

 

 Το μέλλον με λόγια

 

 

 

 

 

«Τα κλεμμένα»

 

Και τότε, η ζωντανή τροφή άρχισε να έρχεται, μαζικά. Ήρθε από τον δρόμο, από τον δικό της δρόμο, που δεν διασταυρωνόταν πουθενά με τους δρόμους των άλλων ανθρώπων. Ένα ποτάμι πλατύ και ασταμάτητο. Ένα ποτάμι δώδεκα σειρές βαθύ. Προχωρούσαν με βήμα μονότονο και σταθερό. Άντρες, άντρες, άντρες — όλοι με την ίδια φόρμα, σκούρο μπλε λινό από τον λαιμό μέχρι τον αστράγαλο, τα ίδια σκληρά παπούτσια στα γυμνά πόδια, τα μαλλιά μαζεμένα σφιχτά κάτω από τον ίδιο μαύρο σκούφο. Και είχαν όλοι το ίδιο πρόσωπο. Και έμοιαζαν όλοι να έχουν την ίδια ηλικία. Στέκονταν όρθιοι, αλλά όχι ευθυτενείς. Με κατεβασμένο το κεφάλι, έβαζαν το ένα πόδι μπροστά από το άλλο, αλλά δεν βάδιζαν. Οι ανοιχτές πύλες του Νέου Πύργου της Βαβέλ, του κέντρου των μηχανών της Μητρόπολης, καταβρόχθιζαν τις μάζες. [...] Και η μηχανή, που δεν έχει μυαλό, με την ένταση της προσοχής, της αιώνιας προσοχής που απαιτεί, ρουφάει το μυαλό από το παράλυτο κρανίο του φύλακά της, και δεν σταματάει, και ρουφάει, και δεν σταματάει, ώσπου το πλάσμα με το ρουφηγμένο κρανίο δεν είναι πια άνθρωπος, μα ούτε και μηχανή, είναι κάτι ξερό, κούφιο, ξοδεμένο.

Thea Von Harbou, «Metropolis»  (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια)

Το σημερινό μοντέλο στηρίζεται στο δίδυμο φτηνή εργασία και πληθώρα πολύ μικρών και, επί το πλείστον, μη παραγωγικών επιχειρήσεων, που συχνά επιβιώνουν εισφορο -φοροδιαφεύγοντας.

Για να αλλάξει αυτό χρειάζεται:

Σύγχρονο κράτος

Να σταματήσει το παραμύθι με την «ραχοκοκαλιά», να κηρυχτεί πόλεμος στην φοροδιαφυγή

Το δημόσιο να δημιουργήσει μεγάλες επιχειρήσεις, με διάφορες μορφές ιδιοκτησίας

Να στηριχθεί προνομιακά η μισθωτή εργασία μισθολογικά, φορολογικά, με την κοινωνική πολιτική και με τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας για τις νέες γενιές.

Κώστας Καλλίτσης, «Καθημερινή»

 

 

Σχετικά:

1. Ελληνικό χρέος: πόσα θα χρωστάμε σε 38χρόνια – Όλα τα σενάρια

2. Κυρ. Μητσοτάκης: 50 δις το νέο χρέος που δημιούργησε η τετραετία του

3. Η επιστροφή των δίδυμων ελλειμμάτων και η σημασία τους

4. Το παραγωγικό σύστημα της Ελλάδας συρρικνώνεται Ι

5. Το παραγωγικό σύστημα της Ελλάδας συρρικνώνεται ΙΙ

6. Τι δείχνουν τα στοιχεία για την ελληνική οικονομία

7. Το 85% του ΑΕΠ αντιστοιχεί στον τριτογενή τομέα

8. Η εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών μεγεθών μεταβλητών την τριετία 2020-2022

9. Πόσο συνδέεται η ανταγωνιστικότητα με το μισθολογικό κόστος;

  10. Ανοικτή επιστολή-προειδοποίηση Αλέκου Παπαδόπουλου στους αρχηγούς ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ

11. Το τέταρτο μνημόνιο ήρθε αθόρυβα –και χωρίς να κατανοούμε τη σημασία του

12. Νέα θετική αναθεώρηση εκτιμήσεων για τηνελληνική οικονομία

13. Το Οικονομικό Μέλλον της Ελλάδας | Greekonomics #36

14. Ανάλυση της αγοράς κατοικιών στην Ελλάδα 2023

15. Household Wealth Inequalities in thewake of the Greek Debt Crisis

16. Το "success story" της συμφοράς

17. Πως το χρέος μειώνεται... αυξανόμενο