Τι έχουμε λαμβάνειν

Μετά από το πρώτο ξάφνιασμα μπρος στην πρωτοφανή ύφεση που μας έρχεται λόγω κοροναϊού και lockdown τα οικονομικά επιτελεία σε κυβερνήσεις και διεθνείς Οργανισμούς έπεσαν με τα μούτρα στην εκπόνηση σχεδίων για την αντιμετώπισή της. Εκείνο που μας ενδιαφέρει εμάς είναι τα μέτρα που θα ληφθούν στην ΕΕ και στην ΕΚΤ. Όμως τόσο τα ΜΜΕ όσο τα κόμματα και η κυβέρνηση προσπαθούν να παρουσιάσουν τα μέτρα είτε ως ανεπαρκή είτε ως θρίαμβο –αναλόγως των συμφερόντων τους- χωρίς να δίνουν καθαρή εικόνα για το ποια από τα δισ. ευρώ που θα διατεθούν είναι επιχορηγήσεις, ποια δάνεια, ποια για αγορά ομολόγων κλπ. Ας δούμε λοιπόν πως φαίνεται να διαμορφώνονται τα διάφορα πακέτα που θα έρθουν στην Ελλάδα.

Το Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP)

Το PEPP, είναι ένα πρόγραμμα της ΕΚΤ σύμφωνα με το οποίο η Κεντρική Τράπεζα θα αγοράσει κρατικά και εταιρικά ομόλογα χωρών της ΕΕ ύψους 1,35 τρισ. (αρχικά είχε ανακοινωθεί αγορά ομολόγων ύψους 0,75 τρισ. το οποίο διευρύνθηκε προσφάτως με άλλα 0,6 τρισ.). Το πρόγραμμα αυτό είναι “τύπου QE” όπως αυτά που εφαρμόζονται εδώ και μια δεκαετία από τις Κεντρικές Τράπεζες και στοχεύουν να κρατήσουν σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια δανεισμού των κρατικών –και όχι μόνον- ομολόγων. Σε αυτό το “QE πανδημίας” θα ενταχθούν και ελληνικά ομόλογα ύψους μέχρι ~25 δισ. (από τα 56 δισ. που κατέχουν ιδιώτες επενδυτές) παρότι εξακολουθούν να μην είναι και της… καλύτερης αξιολόγησης (sic). Όπως φαίνεται και στο σχετικό διάγραμμα η

ανακοίνωση του PEPP οδήγησε σε κατακόρυφη μείωση την απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου (μέχρι τώρα έχουν αγοραστεί ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας κάτι λιγότερο από 5 δισ.). Πέρα από το προφανές αποτέλεσμα, δλδ την διευκόλυνση που δίνεται στο ελληνικό κράτος να συνεχίσει να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια (στην αντίθετη περίπτωση θα είχαμε νέο “κλείσιμο” των Αγορών) υπάρχει και ένα παράπλευρο όφελος: οι ελληνικές Τράπεζες θα μπορούν να καταθέτουν τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που έχουν στο χαρτοφυλάκιο τους στην ΕΚΤ (ως διασφάλιση) και να αντλούν ρευστότητα.  

Συνεπώς το PEPP μπορεί να μην σχετίζεται άμεσα με το θέμα μας αλλά εξασφαλίζει τουλάχιστον την δυνατότητα κρατικού (και τραπεζικού) δανεισμού σε μια περίοδο που και τα δημόσια έσοδα πέφτουν και οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονται φέρνοντας πραγματικά τα ταμειακά υπόλοιπα της κυβέρνησης στα όριά τους.

Συμπληρωματικά, για την αντιμετώπιση ταμειακών δυσκολιών η κυβέρνηση έχει ως επιλογή και την χρήση των 17 δισ. από το “μαξιλάρι” που άφησε η κυβέρνηση συριζα το 2019. Η επιλογή αυτή έχει βεβαίως τις δυσκολίες της καθώς χρειάζεται ειδική άδεια από τους δανειστές και μάλλον προϋποθέτει νέα μνημονιακά μέτρα. 

Τι χρήματα μπορεί να “πέσουν” στην Οικονομία από πηγές της ΕΕ

Προσφάτως ο Μ. Χατζηδάκης σημείωνε ότι «Σε μια Οικονομία που εμφανίζει ΑΕΠ 190 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα 60 δισ. ευρώ ακόμα και αν απλωθούν στα 7 χρόνια είναι ικανά να συντηρήσουν ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης 5% και άνω…» υπονοώντας ότι τα επόμενα χρόνια περιμένουμε 60 δισ. για να τονωθεί η ελληνική Οικονομία. Ας δούμε από πού προκύπτουν:

από…	Ποσό σε δισ.€
κονδύλια ΕΣΠΑ	5
ρευστότητα στις Τράπεζες από ΕΚΤ	12
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων	2-3
πρόγραμμα SURE	1,4-2,5
πρόγραμμα Corona Fund	1,8
δυνατότητα δανεισμού από ESM	3,7
	25,9-28
επιδοτήσεις του Next Generation EU	22,5
δάνεια του Next Generation EU	9,5
	32
Γενικό σύνολο	57,9-60

Όμως, το πρόγραμμα Next Generation EU (με βάση την πρόταση Μέρκελ-Μακρόν) προς το παρόν είναι ακόμη ΠΡΟΤΑΣΗ της Κομισιόν και θα χρειαστούν μερικοί μήνες ακόμη ώστε αφενός να οριστεί με ακρίβεια και να αρχίσει η λειτουργία του. Όπως δήλωσε ο Ντομπρόβσκις «Το Next Generation EU θα διαθέτει δύναμη πυρός 750 δισεκατομμυρίων ευρώ [310 δισ. επιχορηγήσεις, 250 δισ. δάνεια την περίοδο 2021-2024 και άλλα 190 δισ. επιχορηγήσεις και δάνεια από Μηχανισμούς και Ταμεία της ΕΕ].

[…] η Ελλάδα θα μπορούσε ενδεχομένως να λάβει 22,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,4 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια. Τα περισσότερα από τα χρήματα θα δαπανηθούν για τη διευκόλυνση ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας. Θα περιλαμβάνει επιχορηγήσεις και δάνεια για τη στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τις προτεραιότητες που προσδιορίζονται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και τους στόχους μας για τις πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις».  

Επιπλέον υπάρχουν προϋποθέσεις (πχ εδώ) και συνεισφορές στο συνολικό πακέτο που μειώνουν τις εισροές. Όπως σημειώνει ο Λαπαβίτσας:

«Στην πραγματικότητα η Ελλάδα δικαιούται το 5,8% από τα 310 δις των χορηγιών για το 2021-24, δηλαδή ένα σύνολο 18 δισ. ή 4,5 δισ. τον χρόνο. Από τα υπόλοιπα πιθανόν να λάβει κάτι παραπάνω από 1 δισ. το χρόνο ως επιπλέον χορηγίες και ίσως άλλα 5 δισ. ετησίως με τη μορφή δανείων, αν το θελήσει.

Για να έχει δικαίωμα να λάβει τα κονδύλια αυτά (χορηγίες και δάνεια) η Ελλάδα θα πρέπει να συνεισφέρει περίπου 2,5 δισ. το χρόνο στο πρόγραμμα. Συνεπώς οι καθαρές εισροές θα είναι σαφώς μικρότερες και πιο συγκεκριμένα οι καθαρές χορηγίες θα είναι λίγο πάνω από 3 δισ. το χρόνο, δηλαδή κοντά στο 2% του ελληνικού ΑΕΠ για τέσσερα χρόνια».

 

Τι έχουμε λαμβάνειν (update) 

Μετά την συμφωνία (21/7) μεταξύ των ηγετών της ΕΕ η τελική εικόνα διαμορφώνεται ως εξής:

>> Από το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. (=επιχορηγήσεις 390 δισ. + δάνεια 360 δισ.) η Ελλάδα θα πάρει:

- 19,5 δισ. ως επιχορηγήσεις που θα δοθούν για επενδύσεις (κυρίως στον ΙΤ). Ταυτοχρόνως όμως η Ελλάδα πρέπει να καταθέσει στο Ταμείο ένα ποσόν της τάξης των 7,5 δισ., που σημαίνει καθαρό όφελος για την χώρα γύρω στα 12 δισ. και αύξηση του χρέους κατά 7,5 δισ.

- 12,5 δισ. ως (χαμηλότοκα) δάνεια. Τα χρήματα αυτά φαίνεται ότι κανείς δεν θέλει να τα αγγίξει καθώς είναι καθαρός δανεισμός και θα συνοδεύεται από αντίστοιχες υποχρεώσεις μνημονιακού τύπου.

Τα χρήματα αυτά θα δεσμευτούν τα έτη 2021, 2022 και 2023 και οι πληρωμές θα γίνονται μ μέχρι το 2026. 

 

>> Από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό (2021-2027) των 1.074 δισ. η Ελλάδα θα πάρει:

- 19,5 δισ. από ΕΣΠΑ

- 18 δισ. από αγροτικές επιδοτήσεις

- 2,5 δισ. από το Ταμείο Συνοχής

Τα χρήματα αυτά -όπως συνέβαινε και στο παρελθόν

α) θα έρχονταν έτσι και αλλιώς αφού Προϋπολογισμός θα υπήρχε και χωρίς την ύφεση του κοροναϊού

β) θα καταλήξουν στις γνωστές τσέπες που λυμαίνονται εδώ και χρόνια τα πακέτα Ντελόρ, τα ΜΟΠ και τα ΕΣΠΑ 

γ) η χώρα θα συνεισφέρει μέσω τον φορολογικών εσόδων της το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που θα πάρει

Ήτοι, όλη η "επιτυχία" Μητσοτάκη είναι τα 12 δισ. που θα προστεθούν στο ελληνικό ΑΕΠ σε μια τριετία.  

Σχετικά

1. Οι 9 συν 1 ρήτρες για να έρθουν τα 32 δισ. ευρώ – Τέλος χρόνου το 2022 για να μην χαθούν κονδύλια

2. Αντιμέτωποι με τη νέα κρίση

3. Οι δυσκολίες της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

4. Ερωτήσεις και απαντήσεις για το ΠΔΠ και το Next Generation EU
5. Next geeneration EU: Που θα βρει η Κομισιόν τα λεφτά;
6. Συμφωνία-σταθμός για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον νέο Προϋπολογισμό 

7. Στη σκιά του προηγούμενου πολέμου

 

 

Τα «κλεμμένα»

Πρώτον, από που θα προέλθουν τα λεφτά αυτά; Από την κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, που μόνον κεντρική τράπεζα δεν είναι; Όχι βέβαια! Θα προέλθουν από δανεισμό! Η κομισιόν θα εκδώσει ομόλογα (νάτα τα… ευρωομόλογα -για να χαίρεται και ο κ. Βαρουφάκης- κι ας μην τα πούνε έτσι) τα οποία θα διαθέσει στις αγορές και θα αντλήσει ζεστό χρήμα.

- Και που θα βρουν τα χρήματα οι αγορές για να δανείσουν την Ε.Ε.;

Η απάντηση είναι απλή. Θα πάρουν τα ομόλογα της κομισιόν, που θα θεωρηθούν υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας αφού ολόκληρη Ε.Ε. τα εγγυάται, καθώς και τα κράτη που εκπροσωπεί, και θα τα ενεχυριάσουν στην ΕΚΤ και τις άλλες κεντρικές τράπεζες (πχ FED) οι οποίες και θα «κόψουν» το χρήμα που αναλογεί. Οι «αγορές» λοιπόν να είναι καλά· γι' αυτές φροντίζουν όλοι! Ε, να μην βγάλουν και οι τραπεζίτες το κάτι τις τους από την όλη κρίση; Γι' αυτό εξάλλου δεν χρειαζόμαστε τις κρίσεις; - Ως ευκαιρία, δεν μας λένε;

Το να «κοπεί» χρήμα και να διατεθεί άμεσα στην πραγματική οικονομία, ούτε λόγος! Δανεικά κι επιστρεπτέα μέχρι τελευταίου σεντ. Φρόντισαν οι συνθήκες λειτουργίας της ένωσης να το αποκλείσουν. Όχι για όλους βέβαια! -Ψιλά γράμματα!

- Που θα πάνε τα λεφτά;

Και θα ερωτήσει κάποιος, και τι μας νοιάζει εμάς; Ας πέσει το παραδάκι κι όλα μια χαρά.

- Είναι όμως έτσι;

Διότι «παραδάκι» δεν πρόκειται να δει ούτε με το κιάλι, ο εργαζόμενος που θα είναι υποχρεωμένος να δουλεύει μισές μέρες και να παίρνει μισό μεροκάματο. Ο άλλος που θα χάσει, αν δεν την έχει χάσει ήδη, τη δουλειά του. Ο τρίτος που θα χάσει το σπίτι του στους πλειστηριασμούς. Ο αγρότης για να αγοράσει σπόρους, λιπάσματα κτλ. Ο κτηνοτρόφος ζωοτροφές. Ο βιοτέχνης να έχει αντικείμενο να φτιάξει. Η χώρα να αποκτήσει διατροφική επάρκεια, να μην εισάγει τρόφιμα και να αποκτήσει ενεργειακή ανεξαρτησία…. Να αλλάξει παραγωγικό μοντέλο και να μην εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από τον τουρισμό. Ψιλά γράμματα κι αυτά!

[…]

Στη βάση αυτών τα κράτη-μέλη πρέπει να καταθέσουν σχέδια ανάκαμψης. Αυτά θα καθορίζουν τις επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες. Τα επενδυτικά σχέδια θα εγκριθούν και θα χρηματοδοτηθούν με βάση τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων που ορίζουν τις υποχρεώσεις των κρατών-μελών σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας. Η χρηματοδότηση αυτή θα πραγματοποιείται σε δόσεις, η δε εκταμίευση θα εξαρτάται από την πρόοδο με βάση τους προκαθορισμένους στόχους. Με το σταγονόμετρο λοιπόν κι εφ’ όσον κάνουμε ό,τι μας ζητούν κάθε φορά.

Κι αφού -υποτίθεται- θα έχει ξεπεραστεί η κρίση, θα επανέλθει στην «κανονικότητα» πλήρως και το σύμφωνο σταθερότητας και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να καλύψουν τα ελλείμματά τους (πόθεν;), να εξοφλούν απρόσκοπτα τα χρέη τους (πόθεν;) και να ευθυγραμμίζονται με τα «εξάμηνα» και τους κανόνες.

Για όλα αυτά τα… θαυμαστά της νέας κανονικότητας (new generation EU), νέες φορολογίες θα επιβληθούν, νέα λιτότητα, νέα εσωτερική υποτίμηση, νέο ξεπούλημα· όχι που θα γλιτώναμε την τρόικα· «θεσμούς» την λένε. Διότι πρέπει και τα «ευρωομόλογα» ύψους 750 δις ευρώ να αποπληρωθούν κάποια στιγμή και μόνον ο φορολογούμενος μπορεί δίνοντας και το βρακί που φοράει!

Οι δηλητηριώδεις καρποί του… ευρωπαϊκού «λεφτόδεντρου»